<N>uminis aeterni, cum terno summa quaterni,

Spiritus alme, ueni, septeno munere pleni,

Surge, beate, precor. Currit pirata per equor,

Spe captus predae tua turbat cornua fedae;

5

Ad te tendentem sed menia iam subeuntem

Insequitur, meret, iam dorso cuspis adheret,

Iam laqueum collo, manibus iam uincula tollo,

Ni cito succurris, prope fit custodia turris.

Est locus unde datus nulli facilis remeatus.

10

Sacrum spiramen, nimis execrabile flamen

Comprime uentorum, sed precipue Zephirorum

Qui sic confortant Cilicesque per equora portant.

Dissocia gentes, aut Euris tunde rudentes

(Vis tua dumtaxat uentos sine cuspide laxat;

15

Ventorum sceptro caret Eolus, ut Maro plectro:

Nil domat aut flectit, sed musicus error ineptit),

Aut magis infundas ignem qui non timet undas,

Aut non pacato, rogo, sulphure cuncta cremato

Vt sim securus, nihil amplius hinc ueriturus.

20

Principe defuncto Pharaone Iosephque choraula,

Nascitur Hebreis pestis, passurus et ipse

Extirpans Pharao quicquid plantauerat alter.

Ad poene cumulum quidam portenderat augur

Matribus Hebreis puerum procedere quendam

25

Patres ducturum, predaturum regionem.

Hoc iaculo uerbi, iam masculus interit omnis:

Vita fuit matris, mors restauratio patris.

Inde dolent omnes morti generare parentes,

Tuque, pater, meres similis quia deficit heres.

30

Amaramis coniunx dubio gemit anxia partu,

Si puerum pareret, simili ne sorte periret.

Sed datur a somnis quod nequaquam uereatur

Nam saluaretur, multos saluaret et ipse.

Nascitur ecce puer, furtim nutritur et omnis

35

Nititur inde labor pueri patriaeque saluti -

Occiderent aliter pro solo protinus omnes.

Est metus abscondi ne longo tempore posset;

Consilio tandem diuino traditur infans.

Viminibus uas edificat terraque palustri

40

Inde pater puero tanquam uiuente sepulchrum.

Dic planctus matris, dic tu qui plangere nosti.

Fletibus inde rigat, gremio fouet, ubere lactat.

Natum mesta parens utero si reddere posset,

Quam uellet, moritura magis quam sic caritura!

45

Gratus et ingratus luctatur ad ubera natus,

Alternat mammas sed tu, mestissima, clammas:

"O facies pueri, gratissima forma uideri!

O rex sume, dari cur contigit huncque negari?

Materna cura quo plus doleam caritura?

50

Heu generis pietas! Quid ad hoc me prouehit etas

Vt mater fierem, contenta labore dolerem

Nec post gauderem, sed uiui busta uiderem,

Viuum deflerem, nato uiuente carerem?

Care puer, uenae te lactabunt alienae;

55

Cui pascam uenas sublato pignore plenas?

Nec tibi, nec simili mater dabit ubera, fili:

Irrita mulgebit genitrix et natus egebit.

Heu captiua nimis fatis obnoxia primis!

Exul eras regnis, nunc natis. Irrue segnis,

60

Profer quem celas, muliebres rumpe querelas;

Indue uirtutem, fatum uel quaere salutem;

Bestia pro nato moritur sic uulnere grato!"

Dixerat et faceret nisi coniunx hanc prohiberet;

Et dolet ille satis, sed liquerat omnia fatis.

65

Proderet infantem moritura simul latitantem.

Corruit, algescit quasi facta morte quiescit.

Parcere nec nouit puero nec ab inde remouit,

Pene sed extinxit sic pectus pectore strinxit.

At genitor metuens genitricis ab ubere natum

70

Extrahit, alueolo quali ualet arte recondens

Committitque Deo fretus pietate superna.

Suscipit hunc Nilus sine remige sed sine uelo

Et tulit ad portum Domino curante paratum.

Quae uires, quod consilium nunc esse laboret?

75

Quod ratio manifesta Dei sic esse iuberet?

Quis noceat quem summa iuuet foueatque potestas;

Quis mactare potest hominem quem uita tuetur?

Tendit iter rectum nusquam deflexus ad hostes,

Quem magis aduersum generi genus optat alendum.

80

Forte super Nilum spaciatur filia regis

Alueolumque uidens afferri iussit, et intus

Aspiciens pueri speciem miratur inesse.

Insolitam speciem qualem non viderat unquam.

Nam nichil astra poli, nil candida lilia terrae,

85

Nil decor humanus specie contendere possunt.

Hebreae matris secum miserata dolorem,

Hunc dixit Moysen quasi sit saluatus in undam;

Ac non iure metens alieni iura laboris,

Cum re non possit matrem sibi nomine sumit.

90

Quaeritur huic nutrix; numerus cum plurimus esset,

Hic uelut indignans cunctarum pectora uitat.

Ecce Maria, soror pueri, quae uisere missa

De pueri cura quid lex diuina pararet,

"Querat" ait "de gente sua sibi filia regis

95

Nutricem quae lactet eum, quam si iubet illi

Sic ubi sit queram, si possum ducere ducam."

Mittitur, euocat, edocuit de pignore cuncta

Et quasi nutricem monuit componere matrem.

Est sine mensura mulieribus insita cura;

100

Non aduersa modo, non fingit prospera nodo;

Non habitu festo, non nouit parcere mesto.

Curreret indiciis iam se confessa parentem,

Sed monitis edocta uiri monitisque Mariae

Torqueat ut matrem, nutricem tollat ubique,

105

Nec bene docta tamen, reginae currit ad aulam -

Quam uix consequitur dux quae precedere debet.

Insperata simul mater sua gaudia signat,

A fletu non continuit; complexibus arcet

Filia, seruitio quam dicit flere dolentem.

110

Quam magis expugnat quod letis flere repugnat.

In gremio matris de falsae ponitur infans;

Lac de lacte quidem, de sanguine sanguis, ut idem

Conueniunt ad idem. Dat mater, mutuat infans:

Infans arridet dum porrigit ubera mater.

115

Infantis risus extorquet premia luctus,

Fluminis et lactis diuersis fontibus actis.

Gaudet et inde gemit, gemitu sed gaudia demit.

Iam subeas, doctor, iam brachia fessa remitto.

Proficit in Moyse species et corpus et aetas;

120

Visa semel species uult et plus uisa uideri.

Ostensura patri quasi natum regia nata

Obtulerat puerum; prolis nato quasi letus

Rex diadema tulit capitique dedit puerili.

Nil Moyses ueritus, nil in regno ueneratus,

125

Impositum capiti pedibus diadema reiecit.

Hoc datur in signum regi regnoque futurum.

Intererat pestis, puerorum scriba nefandus:

"Hic est" exclamat "quem fata Deusque minatur;

Hic patriae gladius puer est, Egyptia clades.

130

Dat Deus ulcisci prius hostem quam patiamur.

Quod faciet solus, soli nunc irruat omnis;

Dilanient puerum qui nolunt dilaniari."

Vix hunc eripuit - Deus immo - filia regis.

Dum nimis Ethiopes Egyptum marte grauarent,

135

Oppida dum caperent, et agros populantur et urbes

Magna licet faciant sed enim maiora minantur

Obsidione premi metuebat regia sedes.

Vox diuina canit quod non conceditur ulli,

Hebreus nisi sit, bello contendere posse.

140

Queritur, et nullus Moysi datur esse secundus.

Iam uir erat Moyses fortis, prudens ut in illo

Virtus an uires superarent scire nequires.

Huic licet ut pellat gentes predamque reuellat;

Iste salus terrae, gladius qui dicitur esse,

145

Mittitur et falsus sic omine creditur augur.

Hostes expulerat, multas iam ceperat urbes.

Contigit ire Sabam munitam flumine, muris.

Vincere pars bellat, uinci pars illa rebellat.

Dumque pedes pedites et eques precellit equestres

150

Non uirtute modo mirae sed sidere formae.

Fatur homo. Tarbis precelsa turre sedebat,

Filia regis, et ipsa dehinc regina futura.

Qui sua commendent transmittit uerba fideles:

"Esse gener regis si uis Sabaque potiri,

155

Virgo uelit Tarbis pro te tibi cuncta pacisci

(Post habet omne tibi, nisi tecum cetera sordent),

Et genus et patrem pro te tibi tradet et urbem.

Quem faciet tanti uehementer habere meretur."

Conditio placuit, tendunt missi redeuntque;

160

Vt fuerat pactum, fuit hoc a uirgine factum.

Laus parit inuidiam, pariunt cum prospera laudem.

Regis, nunc Ietro gener est, de principe pastor.

Quo socii dubitant, ausus conscendere Moyses

Excelsi iuga montis; oues ibi pascit et ecce

165

Materiam fruticis circundat flamma nec ardet.

Non uidet effectum, causam uidet, at tamen esse

Non credit causam nisi res effecta sequatur.

Vidit, nec uidit; credit, nec credidit ignem

Qui non comburat cum luceat. Approbat ignem

170

Ignea lux presens, combustio sed negat absens.

Non comburentis presentia nuntiat ignis

Quod pariet uirgo - par mirum, dispare facto.

Integra uirgo uirum dabit et rubus integer ignem.

Inuiolata caro pariet quia lumine claro

175

Vestit flamma rubum sed flamma non uiolatum:

Ardet et est saluus rubus, integra parturit aluus.

Ignes non ardent - effectum subtrahe causae:

Fiet uirgo parens - effecto subtrahe causam.

Consule naturam - fieri natura resistit:

180

Consule diuinum nutum - sic esse liquebit.

Naturae natura parens legem dat et aufert.

"Monstri quid sit" ait Moyses "properabo uidere."

Dum tendit uisum, uox hunc diuina repellit:

"Non huc appropies sed calciamenta resolue;

185

Hic locus est sanctus quem calcas terraque sancta.

Qui tibi uerba facit Deus est" (quod uisio clamat

Vox licet ut sileat), "Deus Abram sed Deus Isac.

Me pater ac heres necnon heredis et heres

Me coluere, patres et idem docuere minores;

190

Profuerit natis pietas ueneranda parentum.

Dilexi patres, pro patribus ergo nepotes

Diligo. Sed proprias iniuria uenit ad aures

Quam patitur mea sors. Patribus miseratio clamat

Natorum, patres mihi Patri meque precantur.

195

Ergo manu forti propriae succurrere sorti

Descendi, populum sed te precedere mittam."

"Sum quid" ait Moyses" populo prebere ducatum?

Si dico uidisse Deum, quis prebeat aurem?

Ast audisse feram - populus nec rex patietur.

200

Denique quod signum te transmisisse probabit?"

Dat Moyses, Moysi contra uox reddit ab igne:

"Proice quam portas uirgam." Proiecit et ecce

Vertitur in colubrum: gaudet, spaciatur, oberrat,

Viuit cum sensu, uixitque prius sine sensu.

205

Vir stupet ad signum, uidet hoc animal modo lignum.

"Arripe serpentem." Rapit et redit illico uirga

Ad speciem similem deplorans damna prioris.

Haec est excelsi ualidae mutatio dextrae:

Nunc hoc, nunc illud, non hoc facit esse, nec illud.

210

"Abde manum sinui" post haec uox addidit illi;

Abscondens mundam, leprosam protulit. Inde

Fecit idem peropus, manus huic eadem reparatur.

Profert leprosam, leprae nec clade perosam;

Nec species ledit, quae signa ferendo recedit.

215

Arte Deo digna Deus addit tercia signa:

Quod decet auctorem, fluuium facit esse cruorem.

"Inuertendo uices 'Hic est Deus estimo' dices.

Haec per signa mone ueniens coram Pharaone,

Quod te transmisit Dominus populumque reuisit."

220

De facto doctus, querit de nomine Moyses.

"Dices" uox docuit "de nomine scire uolenti

Esse meum nomen, per me sunt omnia quae sunt.

Et tamen esse meum nulli conceditur esse."

Accelerabat iter Moyses, Aaron comitante.

225

Iussa gerunt et signa Dei, sed principe coram

Vt uenere simul fari sic incipit: "O rex,

Qui regit et reges et regum iura timentes,

Et maris et terrae Deus, et rex etheris idem,

Rex tibi mandat ei populum dimitte suum, qui

230

Illi sacrificet, tua quos iniuria punit.

Dilexit patres, pro patribus ergo nepotes

Diligit, et Domini dilectio proderit illis.

Crede quidem signis si uerbis credere nolis."

Fit fluuius sanguis, manus albet, uirga fit anguis;

235

Quae non leserunt portenta, nihil ualuerunt.

Audet idem Memphis contendere. Nititur arte

Artificis, Summi dextrae sed uera potestas

Ocius enituit. Postquam pellatia pelle

Delituit, similes anguis uorat emulus angues.

240

Hinc Deus, hinc stat homo. Superet uel quis superetur

Quis dubitet? Cum pars faciat, pars haec patietur.

Vulnus uirga dedit, iam saucia sanguine manat

Egyptus. Cruor est amnis, pisces moriuntur;

Vita perit uita, procumbit sanguine sanguis.

245

Nondum cedit homo, spolium dimittere non uult.

Insurgunt ranae. Terit hic exercitus hostem,

Predatur, uastat. Merito res rem populatur,

Bruta quidem brutam, premit hostem congruus hostis,

Non ui sed numero, nisi uis numero reputatur.

250

Nondum cedit homo, spolium dimittere non uult.

Egyptum contra ueniens exercitus alter,

Cinifeus, surgens animal de puluere terrae,

Nil miserans totam regionem uastat edendo.

Esse Dei digitum, Memphis nec posse fatetur.

255

Nondum cedit homo, spolium dimittere non uult.

Irruit Egypto iam muscarum genus omne.

Haec inimica lues caelum terramque recondit;

Quod patitur nil terra Gesen, sunt causa coloni.

Necdum cedit homo, spolium dimittere non uult.

260

Morbi uesicae turgentia uulnera, partem

Efficiunt pugnae cineres per nubila sparsi.

Necdum cedit homo, spolium dimittere non uult.

Suscipiunt elementa uices, animalia grando

Et sata contuderat nudoque sub axe reperta.

265

Necdum cedit homo, spolium dimittere non uult.

Innumeras acies secum trahit ecce locusta,

Arboribus pestis partes factura suas, hinc

Accumulans dampnum, hinc augens praemia palmae.

Necdum cedit homo, spolium dimittere non uult.

270

Erumpunt tenebrae, non quales noctis opacae

Sed quae palpari possent. Gentem tenebrarum

Obducunt, populus quas nescit lucis amicus.

Necdum cedit homo, spolium dimittere non uult.

Vltima plagarum fuit haec et suma tuarum

275

Cum primogenito caruit rex, omnis et una

Et pecus ast et homo, communis quo dolor esset

Omnibus: hinc pecudes, hinc flerent pignora matres.

Cedit homo uictus, spolium dimittitur ecce

Victrici dextrae, cui uelle resistere stultum.

280

Posse quidem refugit cui non fauet ipsa potestas.

Imperat Omnipotens (fuerat quandoque futurum

Pro mundi cura succumberet hostia pura):

"Postea mactetur macula sine masculus agnus."

Sic forti dextra populus iam liber abibat.

285

Penituit regem quod sic dimitteret illum.

Pars curru, pars fertur equo, conscendit et ipse,

Quem sua fata trahunt; tanquam faciat remeare

Prosequitur, ruit, ha miser irremeabilis ipse!

Respicit a tergo Moyses regemque sequentem

290

Agnoscens dux ipse timet ductoque ducique.

Hinc hostes, hinc pontus erat. Via nulla pateret,

Ni tot signa quidem memoraret uana fuisse,

Impensum totiens uanum simul esse laborem,

Si quos educit sic ecce reduceret hostis.

295

Tunc Dominum solitum semper prebere leuamen

Ammonuit Moyses et desperare uetauit.

Percussit uirga pontum, difinditur ille.

Huc, illuc uia lata patet. Gens calcat harenas,

Mirantes passus quaerentes grandia cetae.

300

Stat paries liquidis ut muri machina saxis.

Delphines terram metuunt, terrestria ponto

Cum uideant transmissa, suo uice monstra marina

Transcribi metuere solo. Per uitrea muri

Saxa, reor, liquidi cum mutua lumina ferret

305

Pontica gens et homo, si prebeat unda natatum,

Vis maris irrueret, ius ut defenderet iret.

Posse putant reprobi iustos quod posse uidebant.

Vnda notauit eos: iter his illique sepulchrum.

Ingreditur Pharao, pariter populus periturus;

310

Iam propior fuerat, iam cuspide terga premebat.

Virga potens undas simulat quae prima diremit.

Iurgia dira uiris exercent monstra marina,

Vlciscuntur in his quod in illis non potuerunt.

Pascua dum captant uolucres sic retia claudunt,

315

Et perdunt uitam querendo uiuere sepe.

Piscibus equoreis, Egypti, parcite queso;

Parcite ballenae - regem, puto, sorbuit ipsa.

Qui comedunt piscem, comedunt in pisce parentem.

Te tituli, Pharao, fraudari carmine nolo.

320

Dat mare sarcofagum, dabit et tibi littera uersum:

Dat tumulum piscis, titulum non musa negabit.

AVFERAT HOC ZELVM SVPERAT TE NOBILE TELVM.

SOLAMENQVE MALI SORTI SVCCVMBERE TALI.

CORPVS NON VSTVM FERT ECCE NATATILE BVSTVM.

325

CVSPIDE DIVINO TVMVLARIS VENTRE FERINO.

Libera plebs gaudens ad laudis munia currit;

Hostis in exicio plaudit propriaque salute.

Regis ad eterni superorum facta superni

Tende, Clio, neruos et digere laudis aceruos.

330

Hactenus insani, peruersa mente profani,

Este precor sani, nihil hic aduertite uani.

Mira canam sed uera tamen. Delectet utrunque

Quandoquidem miranda satis sed falsa placerent:

Iupiter in taurum conuertitur, imber in aurum.

335

Nunc homo, nunc cignus deus, hic per prata iuuencus.

Non haec uera quidem, nec sunt accommoda uero.

Rebus ab illesis secluditur illa poesis

Quae non facta facit, sine re contenta, placere;

Fingere non opus est, ubi factis equiperare

340

Dicere nemo potest. Qui Linceus huius abyssi

Irrupisset iter per se, quis sic reputaret?

Sors electa Dei cum forti libera dextra,

Hoste iacente foret, cum Niliacis spoliatis

Gauderet predo, tellus nudata doleret,

345

Vatis et auguriis Moyses dux inde fuisset,

Luminis ille pater, tenebrarum sede relicta

Lucis pandit iter populo mirabile sacro.

Nubis ad arbitrium tendunt et stare iubentur:

Stante simul stabant, properante simul properabant.

350

Dissimili specie, per noctem dux erat ignis,

Perque diem nubes quasi precedente columna;

Lucis habebat opem cui lux erat illa ministra.

Cum prope sint amnes, siciunt tot milia uulgi,

Quippe negant haustum tanquam uehementer amari.

355

Plebs Moysi, Moyses Domino iam uociferatur.

Ille iubente Deo lignum tulit indeque, ligno

Amnibus iniecto, priuatio uenit amaris:

Felleus amnis erat, per lignum melleus extat.

Dic, rogo, dic quid, homo, de ligno dixeris illo,

360

Illo nimirum quod mundum suscitat istum?

Miraris magnum, maius miraberis illud.

Gens dumtaxat eo, mundus saluabitur illo

Hocque salus presens, sed eo per tempus in euum.

Lignum fluminibus populo siciente medetur,

365

Innumeris morbis ligno medicabitur orbis.

Hoc de uexillo plus tempore noueris illo

Quod tibi promisi, quo multa notanda remisi.

O te si moueat pietatis fons, animator

Quae uiuunt! O si perducere tempus ad illud

370

Quo promissa canam Christi ueneranda trophea!

O mihi si liceat callem percurrere ceptum,

O laudando Deum perducere carmen ad unguem!

Quas ageret grates extraneus interiori:

Hic homo, huic homini, Dominoque simul famulati,

375

Letior hic caderet, uel certior alter abiret.

Sed, precor, accelera sancte, uenerande magister,

Preproperus finis ne me suspendat ab istis

Laudibus et Parce tanta remorentur ab arce.

Expletis fluuio redierunt robora fessis,

380

Pulsa sitis; redit ecce fames odor atque culinae

Egyptique dolor, redeunt cum carnibus ollae.

Ad Dominum refugit Moyses illata recensens.

Quem miranda iuuant, intendat et audiat ista.

Vespere dextra Dei uolucres tentoria circum

385

Innumeras mittit, quae conuenere uolentes

Et parent populi minime parentis ad usum.

Vt lectura dapes auis agmine currit ad ignes,

Escam se factura ruit uelut esca uocaret.

Mane legunt rorem, solitum nec rore liquorem

390

Sed preter morem solidum uariumque saporem:

Mirificum munus, cibus omnibus omnis et unus.

Ista quaterdenos populum fouet esca per annos.

Arida deueniunt heremi loca qua sitis undas

Queritat, et querens minus abstinet et magis ardet.

395

Cassantur Moysen ductorem, se magis illi

Illis consimili quoniam parere tulerunt.

Curritur ad Dominum, post haec ad castra reditur,

Conuocat ecce senes Moyses simul et seniores.

Virga cui patulae cesserunt equoris undae,

400

Percussit silicem - fontem iacit hinc salientem.

Quid contra faceret nisi tum natura sileret?

Mollia durescunt, econtra dura liquescunt:

Panis rore datur, liquidus fons rupe creatur.

"Hic delectemur, fratres, hic letificemur,

405

Miris et ueris debetur magna uoluptas."

Dum Iosue primus primos pugnaret in hostes,

Dux pius ille manus in caelos erigit ambas

Materna pietate fruens in pignora cara

Quem uincunt hostes si brachia fessa remittit,

410

Si suspendit item qui uincit uincitur idem.

Non ferit et iugulat non motaque dextra trucidat,

Est prope statque procul, patitur nec substinet ictus,

Vincit nec pugnat, cedit cui nemo repugnat,

Sic manibus tensis Moysi uictoria cessit.

415

Solis uti splendor maiora, minora per astra

Funditur, expulsis caelo ridente tenebris,

Sole latente tamen micat aether lumine solis,

Illustrat superos corpus licet occupet infra,

Luminis at uires per corpora fert aliena;

420

Sic animus Moysi socios animarat in hostes

Distribuens uires proprias per corpora fratrum,

Hostes dum summam pedibus tribuere salutem.

Venimus ad legem sanctam preceptaque uitae

Ne ueluti gentes errori Iuda uacaret.

425

Impulit ecce greges Moyses ad pascua legis,

In tabulis scriptae diuinae numine dextrae.

Mente Deum tota cole, dilige fraude remota;

Dilige tantundem quasi te quem noscis eundem.

Fide Deo soli, multis confidere noli.

430

Sabbata custodi, si quicquam feceris odi.

De quibus es, memora: pater est et mater, honora.

Quae crimen pariat non haec occisio fiat,

Nec fueris moechus dominante libidine cecus.

Non metuens poenas, furabere res alienas.

435

Rebus non gestis fuge falsus surgere testis.

Non cupiatur idem quoniam tu proximus idem.

Est quoque dicendum, nulla ratione silendum,

De uirga signum, de uirgine matre notandum.

Quaeque tribus propriam proprio cum nomine uirgam

440

Concedat Moysi Dominus iubet unaque fratri

Esset uirgarum numero signata priorum.

Dantur bis senae Moysi cum nomine uirgae

Et cum bis senis est quaedam nomine fratris;

Has Moyses coepit, simul inter sancta reponit.

445

Idem qui misit uirgas ut mane reuisit,

Quam dederat speciem uirgarum cernit eandem?

Emicat in crebris ueluti lux orta tenebris,

Altera, nocte breui, sic uisa tribus tua, Leui.

Cum par missa foret, sed dispar uirgula floret,

450

Protulit et florem, folium fructusque saporem.

Credis in abscisa uirga miracula uisa,

Credis inesse fidem quam nos sancimus ibidem.

Non hic radices, non humor. Quid, rogo, dices

Cum puer egregia de uirgine matre Maria

455

Christus nascetur, sine semine cum generetur?

Est, nec erit similis sic, nec fuit aluus herilis;

Concipiens edet, quam non angustia ledet,

Nec procedentis nec partus ingredientis.

Florigera uirga signatur uirgo Maria;

460

Virga recisa nucem, uirgo parit innuba lucem.

Cum sine matre foret mirum si uirgula floret,

Mater uirgo uirum nescit, par collige mirum:

Virgo uirum nescit, tamen aluus prole tumescit.

Haec parit absque patre, fuit haec mater sine matre

465

Absque solo uirga, sine germine germinat illa.

Per loca deserti casus nocuere reperti,

Cum iam serpentes multos strauere gementes.

Vis modici dentis fit tantum causa peremptis,

Nam quos mordebant per membra cruore fluebant.

470

Vulgus obit plenum, pugnat cruor atque uenenum,

Quo graditur uirus, sanguis fugit. Vndique dirus

Apparet uisus nec adest in corpore nisus.

Penitet, exorant dum tanta peste laborant.

Serpens conflatur Dominoque iubente leuatur

475

Contra serpentes, serpens reparat patientes,

Plagaque cum detur, si cernitur ipse medetur.

Peste medela datur, serpens serpente leuatur.

Omnia qui curat iam serpens iste figurat,

Sanguine qui lauit uetus anguis quos maculauit.

480

Non alium censum, sese dabit in cruce pensum,

Ne pereat mundus dabitur tam nobile pondus.

Vulnera purgabit per uulnera quae tolerabit,

Per lateris rorem reuocabit in orbe cruorem

Perque suum funus uitae dabit in cruce munus:

485

Sanguis ad exangues opus est uelut anguis ad angues.

Cum rem complebo, tum latius ista docebo.

Dulce sat est istud, sed dulcius omnibus illud.

Pastor honoratus populique Deique sequester,

Dux uerax perduxit oues ad pascua leta,

490

Ad terram quae lacte fluit, dulcedine manat.

Non intrare licet quamuis huc usque liceret,

Non tetigit terram, Nobe de uertice uidit.

Occidit et numerum suppleuit morte parentum.

Audi, qui numerum Moysi uis scire dierum:

495

Centum bis denis annis ita robore plenis

Vixit ut ad mortem nec turpem lumine sortem

Per senium traheret nec motum dentis haberet.

Militis emeritam sequitur prouincia uitam,

Cui bene seruiuit seruum Dominus sepeliuit,

500

Nec fuit inuentum nunc usque suum monumentum.

Defuit et titulus, non inueniendo sepulchrum

Non insculpetur quamuis saxoque locetur.

Cordi figatur titulusque per ora feratur.

Scribere de diuo decet hoc in marmore uiuo

505

Vt lateant gentes, titulus tumulusque latentes.

Eius uita quidem meruit memorabile carmen.

CVI DATA CVRA GREGIS CVI CREDITA LITTERA LEGIS.

DISSIMILIS MORVM MORITVR VIR TERRA TVORVM.

TEMPORIBVS CVIVS SIMILIS NON EXTITIT HVIVS.

510

POSTQVE VIRI SOMNVM NON RESTAVRABIS ALVMNVM.

ANTEQVE NATALEM NON CREDO VIVERE TALEM.

PRECIPVE SEVO NVLLO REPARABITVR AEVO.