Capnities specie crystallinus optima gemma

Facundos faciens, curansque potenter hydropem

Magna sui gerulis est virtus et medicina.

Reddit formosos, et cunctas mitigat iras.

5

Pellit et ipse metus, ut gratia se comitanti.

Magna salus oculis ophtalmius esse probatur.

Sed fures utuntur eo, et quos nemo tenere

Hoc praesente potest, cur hoc fit, noverit auctor.

Obsianus lapis est, incerta repellere, semper

10

Somnia qui potuit, securus eo comitante,

Qui dormire potest, non illum somnia fallunt.

Ignites lapis est, cui subvitreus color esse

Cernitur, et mundus, qui fluxum sanguinis omnem

Stringere consuevit, tantum sit fronte ligatus.

15

Infirmos aliena loqui vetat haec quoque gemma;

Verrucas, naevosque fugat, stygesque malignas

A pueris arcet, quorum sitiere cruorem.

Conflagrare vides incendia forte domorum,

Si tamen hunc adhibes, incendia sponte quiescunt

20

Diadochos specie, similisque colore Berillo,

Plus omni speculo probat effigies speculantum:

Et nullus lapidum tantum medicatur adustis.

Hic ubi defunctis adhibetur, sistere fertur.

A virtute sua, fit hebes, neque lenit adustos.

25

Exebenus lapis est albus, satis et speciosus.

Hac gemma manus aurificum dum lympidat aurum,

Nil magis appretiat, nil illi charius illa.

Haec valet ad stomachum, si sit conspersio facta

Cum vino vel aqua fractae de pulvere gemmae.

30

Novit et exebeni vires insanus et amens.

Conservat partum, cito liberat et parientem,

Si dextro femori connexus erit parientis.

Lingurum praegnans, lingurum si gerat infans,

More suo minus ut timeant, lingurus habebit.

35

Regius et morbus linguro vincitur hausto,

Si teris in vino permisto pulvere gemmae.

Daphnius eximius facit ut lymphaticus omnis

Se praesente statim mereatur habere salutem,

Daphnius assuerit requiem dare daemoniosis.

40

Daphnius ad fluxum valet et compescit hydropen

Mennonius morbos, languores atque tumores,

Virtus et omne fugans inimicitiasque repellens,

Facundum reddit firmum facit atque fidelem

Quemque sui gerulum: vicerunt praelia reges.

45

Evasere necem causis capitalibus acti,

Praeside mennonio, quem qui gerit effugit iras.

Navita naufragium nunquam timet hoc comitante.

Ipsa galactiten lapidem natura vocavit,

Hoc a lacte trahens Graecum simul atque Latinum,

50

Lac utrumque sonans, in eodem nomine iunges.

Namque γάλαζ Graece, lac dicimus esse Latine,

Femina deficiens a lacte per hanc sibi gemmam

Lac suffire potest, cum mulso pulvere sumpto.

Contriti lapidis si femina respuit haustum,

55

Vellus ovis gravidae collo circumliget illa,

Sic galactites super udo vellere sparsus,

Mox plenis puer uberibus lac sugere quibit.

Odontem lapidem si quis venator habebit,

Si latro, si raptor lapidem gestaverit illum,

60

Pro votis succedet eis: quanquam pietatis

Officiis careat, nec erit culpabilis actor

Naturae lapidumque Deus, qui nil sine causa

Efficit in rebus, cuius sunt omnia facta

Ponderis et numeri mansurae subdita legi.

65

Frons onagri, vel frons asini plerumque tumescens,

Fert lapidem quandoque suum, qui pota venena

Atque venenosos fertur compescere morsus.

Hunc in aqua radens, ut aquam pallere videbis,

Mox evasuro dare ne tardes patienti.

70

Hunc nuce maiorem forma crispante videbis

Atque superficie pallescere, non renitere.

Irim coelestem tricolor lapis est imitatus,

Nomine trisutes, iuris facit esse peritos

Iste sui gerulos, regum digitos decet ergo.

75

Nascitur in Phrygia Phrygius, sed hic est quasi pumex,

Pumice sed gravior: facit hunc perfusio vini

Follibus afflatum procul ignis viribus uri,

Et velut ignitum candescere sive rubere,

Fertur et exstingui perfusus nectare tantum;

80

Vtilis iste lapis tingendis vestibus esse

Dicitur a Phrygiis fullonibus, hisque peraptus.

Sarcophagus lapis est, qui mortua corpora fertur

Ferme quater denis consumere posse diebus.

Huius apud Troiam reperitur plurima vena.

85

Eiusdem generis sunt plurima saxa reperta,

Quaeque etiam erodunt viventia corpora tactu,

Et minus observant, quaecunque cadavera claudunt.

Copia dat vilem, licet insignem specularem:

Hunc primum lapidem terris Hispania misit,

90

Nunc legimus multis regionibus hunc reperiri,

Hic effossus humo, sic fissilis extenuatur

Quaslibet incrustas, ut vitro tenuior omni

Cernatur, neque iam nisi vitrum credere possis.