De secreto a Papyrio Praetextato prudenter servato

Concilium fecere viri, seditque senatus,

      Et tenuit longum publica causa diem.

Publica res agitur, privata negotia Patrum,

      Papyrius tenera colligit aure puer.

5

Immaturus adhuc, sed iam prudens et honesti

      Providus, et puero plus erat ille puer.

Causa perorata est, muliebriter excipit illum

      Mater, quid tractat Roma, proterva rogat.

Quo plus difficilem sensit, vehementius instans

10

      Maternis precibus addidit illa minas.

Dissimulat verum puer improbitate parentis,

      Commentumque nova calliditate movet.

Patribus orba suis tanquam sine milite Roma,

      Vix sua regna tenet, vix aliena petit.

15

Tempore primaevo totum sibi subdidit orbem

      Insidias orbis totius inde timet.

Sed visum est ducibus sobolis spe multiplicandae,

      Quod mulier nulli sufficit una viro.

Inde tamen dubitant, et adhuc sub iudice causa est

20

      An plures habeat unus, an una duos.

Creditur, et late discurrit sermo per urbem,

      Et matronarum pectora fama movet.

Crastina lux fulsit, cives sub iure recensent,

      Insolitus tota clamor in urbe sonat.

25

Non aliis implent vastos clamoribus agros

      Ad tua Bubacides festa Lyaee nurus.

Quaeritur in populo quisnam sit et unde tumultus

      Inter matronas ille tumultus erat.

Erumpunt in verba simul: Desistite cives.

30

      Communis patriae nos quoque causa movet.

Vna duos habeat, quia sufficit una duobus

      Talibus auxiliis Roma perennis erit.

Attenti sedere diu, novitate furoris,

      Attoniti tanta seditione cives.

35

Difficilem causam studio maiore revolvunt;

      Quae sit summa rei, quae sit origo rogant.

Comperiunt puerum sic illusisse parenti,

      Veraque commento dissimulasse novo.

Praetextum dat ei monumentum Roma perenne,

40

      Dotavitque suum nomine veste genus.