Spiritus est inmundicie plerosque fatigans

      Victaque perpaucis longaque bella gerens.

Vna uenus multos uenatur uel prope cunctos,

      Nam uenus in uenis, ignis in igne latet.

5

Spiritus inmundus mundos plus tangit et angit

      Sed nec eos frangit nec uorat ore molens.

De se concretis licet et baptismate lotis

      Intimus est hostis carnis amoris amor.

Huius pugna duplex acie duplici cohibetur.

10

      Bina bonis binis sunt reprimenda mala.

Vt morbo carnis uenus auctior est animeque,

      Sic pugnantibus his cedit utrisque iacens.

Nam minime reprimunt carnem ieiunia sola,

      Cor nisi contritum cum prece stante preit.

15

Hinc scripturarum subeat meditacio iugis

      Et labor et manuum, quod uaga firmet, opus.

"Ocia si tollas, tollis stimulos" ait ille.

      Cedit amor rebus, res age, tutus eris.

Ocia te, Salomon, ueneri, hec idolis, ea morti

20

      Strauerunt, strauit cui deus alta. Iacob

Demone pulsatur satagens et agens opus uno,

      Demonibus multis ocia multa colens.

Mens humilis uere proprie carnis fugit estum.

      Non timet hec labi, namque tumere timet.

25

De se diffidens, presumens de duce Christo

      Mens humilis stabili stat pede nixa deo.

Precipue perimit uenerem perfectio cordis,

      Nam de corde malo sunt mala, sacra sacro.

Omnis in obseruando tuum custodia sit cor;

30

      Ex ipso siquidem uitaque morsque uenit.

Vnde cibis nimiis specialiter abstineatur:

      Flet caro, mens gaudet ariditate cibi.

Spiritui dape farta nimis caro lena resultat.

      Deicit aurigam pinguis asella suum.

35

Mens uiciis, caro deliciis ieiunet oportet.

      Sic, sic mens carni prestat, utrique deus.

Si caro deliciis ieiunet nec uiciis mens

      Nec studiis tempus occupet omne piis,

Scandere non poterit, quod non potuit retinere.

40

      Si corrupta iacet mens, magis egra caro.

Ergo quod est calicis prius atque parapsidis intus

      Mundes, ut tibi stent cetera munda foris.

Ex morbis epatis cutis horret participatis.

      Interius sanans extima sana geris.

45

Purgantur uariis uiciorum cetera curis,

      Fraternis monitis colloquioque senum,

Sollicitudine peruigili, meditamine cordis,

      Curantur cicius quo manifesta magis.

Hic uero morbus cor contritum, macra menbra,

50

      Afflictum corpus uult heremique specus,

Vt bene seu plene sic intus ut in cute possit

      Et lue tergi mens et caro pace frui.

Vt prodest egris nec cernere noxia multis,

      Ne desiderium funebre uisa parent,

55

Sic ad calcandam uenerem prodest speciatim

      Longa quies heremi soliuagusque locus.

Nec tamen ex hoc nos in turbis esse negamus

      Non paucos homines qui bene contineant.

Sed celebs aliud, aliud qui continet exstat:

60

      Dignior ille deo est, dignus et iste satis.

Post corruptelam quoque uincere prelia carnis

      Virginibus similem possidet inde gradum,

<>

      Quippe quod integritas his, dedit usus ei.

65

Sic usu longo non integer integritatis

      Et non uirgo thronum uirginitatis habet.

Virginitas manet his qui menteque carneque puri

      In neutro fracti sunt in utroque pares,

Vt ueteris Daniel, Helias ac Iheremias

70

      Vtque Iohannes est legis uterque noue.

Sanctis equantur quos post contagia tersa

      Carnis seu cordis pax diuturna tenet,

Quos carnis labor hinc, illinc industria mentis

      Vtrobique nouos integritate creat.

75

Hii iam carnis honus non tam stimulamine carnis

      Quam sibi nature legibus esse sciunt.

Is totum in turbis uix aut nunquam retinetur.

      Turbo fit in turbis illecebreque scatent.

Sunt qui contineant multi, qui prelia blanda,

80

      Que uel quaque die uel quasi raro ferunt,

Aut desiderio regni, aut formidine pene

      Frenando cohibent et cohibendo premunt.

Hii sicut possunt non prorsus adurier igni,

      Sic tutum nequeunt semper habere statum.

85

In lucta siquidem positus turbetur oportet,

      Hostem sepe licet turbet humique premat.

Hanc igitur labem, ne labamur, fugiamus

      Et fugiamus eam corpore, corde, loco.

Illam presertim non uincere robore nostro

90

      Nos confidamus sed deitatis ope.

Id tibi litis, homo, manet insuperabile, donec

      Non id te per te uincere posse scias.

Opprimeris, donec presso deus auxilietur.

      Vt nichil es per te, sic potes ipse nichil.

95

Desudare potes sed non potes exsuperare,

      Spem nisi uincendi dans det et auctor opem.

"Quis mundat" Iob ait "inmundo semine cretum?

      Hoc solum solus tu, deus alme, potes."

Summa pudicicie uirtus a principe summo,

100

      A patre uirtutum, non aliunde datur.

Cumque sit in reliquis uirtutum gratia clarens,

      Tum magis exstat in hac clara magisque patens.

Nacta pudiciciam de carne caro uelud exit,

      Dum nescit flammas ignis in igne manens,

105

Dum sibi se subdens se naturamque triumphat

      Atque docet sese nec meminisse sui.

Tam proprie uirtus superis nos nulla coequat

      Quam meritum, quam flos, quam scola mundicie.

Angelicam uitam gerit in castris quoque castus,

110

      Vitam quam capiet iam modo percipiens

Castus in his castris uelut angelus exstat in astris

      Castum celorum sic imitando chorum.

Paulus "Agonizans" ait "abstinet omnibus omnis."

      Carnali capitur spiritualis agon.

115

Decertaturo non quodlibet hoc licet uti.

      Qua debet, non qua uult dape menbra cibat.

Potus et esca nocens et crapula non modo longe est

      Sed procul et torpor, ocia, uictus inhers.

Ocia uana fugit, fugit ipsa negocia rerum,

120

      Ad disciplinam totus agonis adest,

Vt crebris exerciciis, meditamine iugi

      Et uirtus animum firmet et ossa uigor.

Dona dapemque petens a solo presule pugne

      Carne fugit mundi cetera, mente cauet.

125

Decertaturus certandi nescia nescit,

      Et coniunx licitum coniugis arcet opus.

Neu sit pollutus sed pollens corpore casto,

      Nocturnos lemures spurciciasque fugit,

Neue premat uires sompnus uel sompnia feda,

130

      Plumbea precinctum lamina clune tenet,

Quo genitalibus applicitus rigor ipse metalli

      Obstruat humores, carnea fluxa premat,

Vim castigata castaque diu cute partam

      Ne qua uel in sompnis molliat eluuies.

135

Scit siquidem demi sibi uires indeque palmam,

      Si se, falsa licet, noctis imago trahat,

Atque pudore diu corpus solidum, cor adauctum

      Eneruat fallax, euirat atra uenus.

Si mundanus agon docet hec, tot, talia, tanta

140

      Ex discipline lege tenenda sue,

Quid nos ferre decet, quam corpora casta tenere,

      Qui fruimur Christi corpore quaque die?

Corpus enim sacrum sacra corpora uult, caro carnem.

      Agnos agnus amat castaque castus amor.

145

Cautus agonistes premunit corpus agoni,

      Nos cuius formam Paulus habere monet.

Qua nos mundicia decet omni tempore cingi,

      Quos potat sanguis, quos caro diua cibat.

Inmundum uesci carnalis carnibus agni

150

      Nec ueteris legis carnea iussa sinunt.

"Solus edet mundas agni carnes homo mundus.

      Inmundus uescens inde peribit" ait.

Cerne, pudicicie que sit uis, gratia quanta,

      Qua sine carnales nec sacra carnis edunt.

155

Nec sacra carnis edunt, plus audeo ferre, nec audent.

      Hoc lex, hoc macule culpa uel una uetat.

Collige mundicie dotem, sine qua modo nemo

      Palmam uel palme premia fine refert,

Nec sine qua capiunt quod concupiunt diadema.

160

      Qui mundi pugiles sunt in agone modo,

Hii corruptibilem certe certando coronam,

      Nos incorruptam querimus, immo deum.

Incorruptelam petit incorrupta corona,

      Integra uult similes integritate sibi.

165

Mundos corde deus, quia mundi corde uidebunt

      Ora dei, proprio conprobat ore beans.

Ergo prius cordis nos fetida tecta piare

      Et maculas mentis emaculare decet

Et certatores et eorum reddere mores

170

      Hisque uel equari mente statuque pari.

Nam quod ut adquirant, hi certant corpore puro,

      Nos etiam puro corde tenere decet.

Est ibi rex residens pugne deus, arbiter huius.

      Pugnans auxilium, premia uictor habet.

175

Ipse tibi clamat: "Pugna, uiuo, uince, corono.

      Do meritum doni, dona dabo meriti."

Spectat et expectat finem cursus et agonis.

      Ex alto speculans premia fine refert.

Ergo quod horret homo foris, id neque cogitet intus,

180

      Pellat amor cordis, corporis unde pudor,

Vt nec in occulto mens consentanea cedat.

      Ex quibus ante hominum gignitur ora rubor,

Que coram sociis confunderis ore profari,

      Coram celicolis uoluere mente caue.

185

Cor latet, ora patent, nos hec, deus utraque cernit.

      Nos facies nostras, ille secreta uidet.

Ille secreta uidet, cui clausa seris reserantur,

      Muta sonant, uiuunt mortua, tecta patent.

Mundiciam qui spiritus est uult spiritualem,

190

      Secretus mentis munda secreta colit.

Sed mundi cordis argumentum bene plenum,

      Plena probatio stat indiciumque patens,

Si non deceptrix, non illex noctis imago

      Alta sopitis ulla sopore uenit,

195

Aut si uel ueniens nullos ueneris citat estus,

      Immo cupiscendi si neque motus adest.

Quippe licet talis conmotio non reputetur

      Ad plenam noxam flagiciumque grane,

Nec uicii tamen est uicti nec mentis adulte

200

      Indicium falsa colluuione trahi.

Si quid mens pulchrum uel turpe uel utile uel non

      Cogitat ante tronum, nocte aliquando uidet.

Qualia luce gerit uel mente uel ore uel actu,

      Talia respondent nocte relata sibi.

205

Mens concepta die noctu uidet, immo uidetur

      Ipsa uidere sibi, uisio uisa refert.

Acta sopore uenus nequaquam culpa soporis

      Sed magis est acti temporis, immo mali.

Ebrietas non culpa meri est sed culpa bibentis,

210

      Nec noctis uenus est immo uidentis eam.

Claret nocturna requie data cura diurna.

      Morbus corde latens est quasi nocte patens.

Arguit internas quasi febres uisio feda

      In cute productas nocte soporifera.

215

Arguit et curas rerumque uolumina prodit,

      Que uaga mens toto traxerat acta die.

Sic morbi carnis non quando uidentur oriri

      Sed tracti clarent tempore preterito,

Quo dape, quo pastu nocuo nocuos sibi traxit

220

      Inscius humores funereosque cuti.

Hinc summus medicus ibi dat summam medicinam,

      Morbus inest summus, stirps ubi summa mali.

Nam "Mulierem uir cernens" ait "ad cupiendum

      Iam mechatus eam est." Scis ubi? Corde suo.

225

Nam tam lasciuos oculos quam qui uagus ipsis

      Vtitur arguit hec celica uox animum.

Eger enim ueneris lue captus, lumine carnis

      Ipse suum morbum pandit iniqua uidens.

Sic uicio cuius patet illice lusio noctis,

230

      Illi precipitur iussio sacra magis.

Nam non est scriptum: "Seruato tuos, homo, uisus"

      Sed "Seruato tuum cor", uenit unde uenus.

Vena uenit ueneris bona uenans, sana uenenans,

      De putrido cordis putrida fonte scatens.

235

Innocuos oculos reddit graue cor, leue sontes.

      Remigis ad nutum dat tibi remus iter.

Claret ad hec eciam uisu cor cordeque uisus:

      Qualis mens fit lux, qualis et hec fit ea.

Sed quia cor potius, cor plus oculis dominatur,

240

      Antidotum cordi plus pociusque datur.

"Cor seruato tuum" dixit, non dixit: "ocellos."

      Nam si cor purum, purus ocellus erit.

Ergo cor obserua, rege cor cordisque medullas

      Custos et cultor unus et omnis ei.

245

Ne serpat serpens, serpentis contere colla,

      Suggestus anguis frange, relide capud.

Huic confringe capud, ne confringat tibi talum,

      Neue premare, premas qui premit aut premitur.

Serpentis capiti mors cedere, uita reniti.

250

      Tu capud illius plus preme, tunde prius.

Si capud ingreditur, in uiscera protinus itur.

      Si cor prodierit, hostis et hospes erit.

Cor rege, cor serua, non stet suggestio cordi.

      Suggerit ille malum. Mente resiste malo.

255

Stet uir et obluctans, non oblectans neque cedens.

      Frange capud ueneris, semina prima fuge.

Si finem ueneris pensas, ortum cohibebis.

      Vngit primo uenus, postea pungit atrox.

Sperne uoluptates, nocet empta dolore uoluptas.

260

      Principium dulce, finis amarus erit,

Nec ueneris modo sed sceleris frangas capud omnis.

      Principio leuius conteris omne scelus.

Non te delectet, si delectat tamen, error.

      Vel per consensum ne perimare caue.

265

Si fers consensum, fers mortem, morte resurge.

      Iam caueas actu mortuus esse, puer.

Si stat et utraque mors, mors absit uel Lazarea.

      Non malus usus te, non lapis ille premat.

Mens mala mors intus, malus actus mors foris, usus,

270

      Tumba, puella, puer, Lazarus ista notant,

Et tamen ex prauo si bina rogat soror usu,

      Si Christus clamat: "Surge, redito", redi.

Aspicis ecce, miser, quot serpens te quasi spiris,

      Dum uicit, iunxit quotque quibusue modis.

275

Quatuor ipsius te nectunt uincula forsan:

      Plausus, consensus, actus et usus in hoc.

Ergo prius, pocius, specialius huic capud urge.

      Prima terens anguis cetera trita spuis.

Allidas uiue petre paruos Babilonis.

280

      Donec parua prius sunt mala, frange bonis.

In matutino cunctos interfice terre

      Peccantes reprobans terrea principio.

Dum capud irrepit, capud opprime, colla retunde

      Nec reliquum corpus ipsius intro feras.

285

Suggestus capud est, mala delectacio corpus.

      Mens nec eum nec eam palpet, utrumque premat.

Si cohalescant, te Babilonia pignora uincent.

      Si non, uincentur sero labore graui.

Sensus carnales peccatores quasi terre

290

      In radice mali mox quasi mane neca.

Mors terit aut teritur. Locus huic fit ab inmediatis.

      Aut premit aut premitur mors mediumque nichil.

Fortis enim noster dum spiritus atria cordis

      Armatus seruat, seruat et arma dei.

295

Sunt in pace sibi que possidet omnia tuta,

      Hoc est uirtutes et bona parta diu.

Sin superadueniens hunc uincit forcior illo

 

Omnia diripiet, confidebat quibus, arma,

      Scripturas rapiens corde metumque dei.

300

Et spolia illius dum dispergit, lucra uite

      Mortiferis uiciis diuidit exposita.

Sic cadit in fenum flos, in lubricos pudor actus,

      Castus in incestum, primus in ima laci.

Hic lacus est Babilon, lacus hic uenus est, lacus horrens.

305

      Non hunc se dicit scire propheta lacum.

Felix qui fari quod et ille potest. "Domine", inquit,

      "Non uidi Babilon, nescio quippe lacum."

Cuncta sed ut taceam scripturis indita sacris,

      Que de laude scio dicta pudicicie,

310

Pauca loquar Pauli, quibus ipsam nobilitando

      Cordibus amplecti nos, cute ferre monet.

"Hoc est uelle dei quid? Sanctificatio uestra",

      Magnus ait Paulus, dum docet alta suos,

Neue sinat dubium quid sanctificatio talis

315

      Appelletur, utrum spes, amor, ordo, fides

An pietas, an simplicitas, quoniam uel in istis

      Sanctificatio fit, subdit et inquit ita:

"Sanctificatio uestra dei est hec prima uoluntas,

      Fornicis ut maculis abstineatis" ait

320

"Vt sciat unusquisque suum uas ferre in honore

      Possessorque sacram sanctus habere domum.

Non desiderii carnis sit passio uobis

      Vt solet ignaris gentibus esse dei."

Aspice quot, quales, quantas, quantum speciales

325

      Laudes mundicie dux dat et ipse uie,

Quam preconatur, quam seruandam fore fatur,

      Qualiter hanc effert et repetendo refert.

Vasis honor quod in hac, quod sanctificatio fiat,

      Quod desiderii passio cesset, ait.

330

Hinc patet econtra quia, cui stat passio carnis,

      Vas inmundicie non et honoris eat,

Nec modo non sanctus sed et a sanctis alienus,

      A niueis sordens a grege predo ruat.

Paulo post Paulus hanc uirtutem quoque laudans

335

      "In sanctimonia nos deus" inquit "amat.

Non ignominie nos spurcicieque uocauit

      Sed santimonie cunctipotens in opus."

Parce michi, lector, quia me metrum, quia metri

      Nescia perpediunt nomina, tema grauat.

340

Prudens atque sciens longum breuio, breue longo.

      Prudens atque sciens ignibus addo manum.

Vsum, non speciem, fructum, non hic peto florem.

      Alterutrum neutro spero placere magis.

Replico dicta prius ad idem rediens ab eodem,

345

      Quod breue diuerti, ne tibi fiat honus.

Vt repulit uenerem, sanctimoniam celebrauit,

      Verbis mundiciam pretulit eximiis.

"Hec igitur qui spernit" ait subdens ita Paulus

      "Non hominem spernit sed magis ille deum,

350

Qui dedit et nobis flamen proprium pius almum

      Donando doni dona sacrata sacri.

Hec qui spernit" ait "que scilicet ante locutus

      De sanctimonia mundiciaque fui

Non hominem pocius, hoc est me qui loquor ista,

355

      Sed qui in me loquitur despicit ille deum,

Qui dedit et mentes nostras habitacula pura

      Spiritui sancto uasaque sancta suo."

Cernis quam dignis uirtutem quamque benignis

      Quot ferat hanc hodie quotue quibusue modis.

360

Primum mundicia proprie nos sanctificari

      Sordeque uas tergi corporis inde docet.

Tercio dat quod ob hanc in honore et sanctificatu

      Vas est mansurum corporis absque lue.

Premia fine refert, quod in hac et ab hac speciatim

365

      Nos habitans deus est, nos habitacla deo.

Quadrigam laudum dat donis quatuor eius.

      Quot data tot laudes tetragonalis habet.

Ipsius ad titulum rursus Pauli breue quiddam

      Quod dat ad Hebreos carmine ferre iuuat.

370

"Sitis" ait "pacem sanctimoniamque sequentes

      Est sine qua nulli uisio danda dei."

Hic quoque declarat sine corporis et sine cordis

      Mundicia nullum posse uidere deum.

Hic sanctimoniam, quam scilicet integritatem

375

      Corporis et cordis ipse uocare solet,

Solam iusticie solem conferre uidendum,

      Solam spem solidam ferre fatetur ad hoc.

Infert hic siquidem quod sensum planat eundem.

      Dictio scripture prima sequente patet.

380

"Ne quis" ait "cultor sis fornicis atque profanus

      Vt primogenita uendita dans Esau."

Ergo pudicicie quantum gradus altior exit,

      Tam plures laqueos inserit hostis ei.

Quo meritum pocius scit, casum plus sitit eius,

385

      Virtuti grandi grandia tela uibrat,

Vnde necesse tibi est ut sit caro non modo trita

      Sed cor contritum, mens det amara preces.

Mens det amara preces, gemitum cor, lumina fletum

      Singultum pectus, res manus, archa stipem,

390

Vt clibanus carnis nostre Caldeus et ignis

      Concidat extinctus rore fluente sacro.

Oretur, ieiunetur, tribuatur egenis:

      His tribus omne bonum stat, ruit omne nefas.

Integer his seruat fractusque redintegrat omnis

395

      Precipue tribus his, crede, pudiciciam.

Hanc uero ueram te non adquirere posse,

      Sis nisi primo humilis corde uir, ore, scias.

Si tibi mens humilis basis est, paries pudor exit,

      Primitus hinc surget integritatis apex.

 

400

Tectum strata tegens mox fit utrique deus.

Nil est munda caro cui mens inmunda tumore;

      Sit nisi mens humilis, et caro uirgo nichil.

Vt flos dat fructum pudor intimus exteriorem;

      Omnis enim nate regis abintus honor.

405

Pulcre Basilius: "Et non noui mulierem

      Et uirgo non sum" presul amandus ait.

Intellexit enim quia non tam castus abibis,

      Si mulieris te contineas coitu,

Quam si sis humilis animo, si mente pudicus,

410

      Si constans actu, corde uir, ore pius.

Integritas cordis seruat cutis integritatem

      Et sanctimonie firma sigilla tenet.

Sint lumbi uestri precincti, sit caro casta

      Sitque lucerna flagrans, rebus et este boni.

415

Quid pudor est sine re? Bona quid res absque pudore?

      Alterutrum nichil est, constat utrumque sibi.

Aurea zona pudor, res uero lucerna fit ardens.

      Zona notat castos aurea, lux humiles.

Dos humilis prestat elate uirginitati.

420

      Hec specie tantum uirgo fit, illa fide.

Ergo pudicicie datur ista probatio plena,

      Si nos nec modicum sompnia feda trahant,

Si perraro fluens egestio colluuionis

      Purget naturam, prelia nulla citet,

425

Ignaris nobis si concretus fluat humor,

      Si quasi carne carens rem caro carnis agat,

Si sic exudet concretio colluuionis

      Vt quasi colluuio fit luuione carens.

Virtus est hanc ad modicum reuocare modumque,

430

      Supra naturam tollere prorsus eam.

Candida uirginitas, paradisi cara colonis,

      Si non carne, tibi corde feretur ita.

Mundiciam porro, genus ipsius speciei,

      Si maneas humilis flensque gemensque, tenes.

435

Hanc inconuulsam sic demum perpetuabis,

      Purget naturam noctis imago licet,

Si speculatorem semper speculare supernum,

      Qui penetrat renes, cor scit, operta uidet,

Si credas quod ei reddes tandem rationem

440

      Pro cunctis, que re, corde uel ore geris,

Si tibi longe plus quam uel tibi tutemet ipse

      Credatur presens arbiter ille deus.

Arbiter ac testis et conscius unicus ille

      Credatur certo certus adesse tibi,

445

Cui nostre mentis tenebrosa patescit abissus,

      Inuolucrum cordis, pectoris ima patent.

Testis nocturnus, testis simul ipse diurnus

      In celis residet qui tua corda uidet.

Omne uidet solus quicquid tu, quicquid et omnis

450

      Concipit, edit, agit pectore, uoce, manu.

Sic anime motus simul incentiuaque carnis

      Expugna, donec nocte neutra fremat,

Donec lex carnis sine pruritu, sine pugna

      Eliquet humores, fex genialis eat.

455

Fex genialis eat nec eat conmotio carnis

      Lubrica nec carnem carnis imago citet.

Donec imagineas tollat mens nocte figuras

      Non caste castam se prius esse sciat

Seque nec excoctam nec ad unguem purificatam,

460

      Dum licet in sompnis lusio ludit eam.

Hanc etiam norit sibi non nisi flendo lauari

      Crux carnis carnis tergat oportet opus.

Et lex quippe iubet ut homo, quem conmacularint

      Sompnia feda, lauet tegmina, castra sinat

465

Ipseque lotus aqua sit uespere uel tenus immo

      Inmundus, mundus castra reposcat ita.

Vestimenta lauas flens ac lue sordida menbra,

      Indignum reputans te grege castra sinis,

Donec sit uesper, donec deferueat estus.

470

      Carnis flens maculas emacularis ita.

Ergo ut non ualeas uel stertens ludificari,

      Est ieiunandum semper, amice, tibi,

Sed ieiunia sint equalia, sint moderata,

      Vt nil plus equo, nil minus insit eis.

475

Mater uirtutum discretio condiat illa

      Et modus, et modicum submoderentur ea,

Nec nimia dape distentus, minima nec inanis

      Inmodicus metas transgrediare modi.

Nos seruare modum finemque modi retinere

480

      His ipsis uerbis pene poeta monet.

Est modus in rebus, sunt certi denique fines,

      Vltra uel citra quod nequit esse bonum.

Insani sapiens nomen feret, equus iniqui,

      Vltra quam satis est si uelit esse bonus.

485

Ergo ieiunans maneas et semper et eque.

      Non sit inequalis mensa nichilque nimis.

Mundiciam siquidem mutata refectio mutat,

      Naturam uertit uersa, retenta tenet.

Non cibus ante famem, non ante sitim tibi sit ros.

490

      Hoc uegeta uegetum te quoque carne tenet.

Plusue minusue cauens medio tutissimus ibis,

      Inter utrumque uola semper habendo modum.

A lecto castus, si sobrius a dape surgis,

      Victa uenus suberit, si gula uicta tibi.

495

Vt dape sic uicio ieiunes non sathane heres

      Qui dape nec uicio, pane nec arte caret.

Conatu iugi coneris uiuere frugi.

      Si frugi steteris, et cute sospes eris.

Esuriem nec cum soluis, ieiunia soluas.

500

      Id mentem Christo, menbra salute beat.

Ora negare cibo nimio morbis negat † aruis †.

      Sed transire modum magna pericla creat.

Hic modus, hic uictus poterunt te castificare,

      Vt neque sopito possit obesse uenus.

505

Etsi naturam fuerit purgans aliquando,

      Non titillantis lusio fiet ibi.

Nec sola parsimonia te scito iuuandum,

      Virtutes alias insuper adde tibi.

Mens humilis, pocius graue cor, paciencia cordis

510

      Addantur. Longe sit furor, ira ruat.

Ira furor breuis est, animum rege. Qui nisi paret,

      Imperat. Hunc frenis, hunc ratione tene.

Nemo premit stimulos carnis qui non ualet ire.

      Iram qui subitam uincit et hic uenerem.

515

Hic motum fragilis carnis qui frenat et ire.

      Sic una palma crimina bina ruunt.

Est adhibenda super noctis simul atque diei

      Cautio, cura, metus, sollicitudo tibi.

Mundiciam noctis parat ut cautela diei,

520

      Munda diei sic nox uigilata bene.

Datque paratque statum lux noctis, nox ita lucis

      Vtque per antiphonam stant resonantque sibi.

Si pure lucem, transis noctem quoque pure.

Stat preeunte die nox tibi, nocte dies.