Guilielmus moritur, Tancredus levatur;

Bella surgunt undique, regnum desolatur.

Pater contra filium bellum nam minatur.

Non est qui prohibeat; terra devastatur.

5

Bellicosus marchio Marsos conturbavit,

Celanensem comitem sibi sociavit;

Erant inermes Marsi; multum dubitavit,

Omnes indocti bello, pax quia prostravit.

Vnus contra alterum cepit dictitare:

10

Celanensis compater, malum est pugnare.

Habent enses ferreos; possent detruncare.

Tutior est fuga montes occupare.

Dimittunt arces, castra; fugiunt per horam,

Signa volant aquile, miles usque Soram;

15

Apuli et Calabri ponunt castra coram;

Nos nolentes fugere multa vetant moram.

Arta vallis concava, rupes eminebant,

Saxa ruunt, lapides iter prohibebant;

Metus, tremor undique simul incumbebant;

20

Vix inde evasimus; multa resistebant.

Amiternum Marsi, Vmbri congregati,

Pennenses, Abrutini sunt confederati,

Lusiti alii vulgi sociati:

Faciunt plebiscitum stulti fatuati.

25

Philippus Boamundiis ceperunt iuvare,

Sub ovina pelle cepit latitare,

Lupus et vulpecula multa cogitare,

Qualiter decipiant, insimul tractare.

Enricus Testa comes Balvam peragravit,

30

Castra, villas, oppida multa devastavit,

Fame, flamma, gladio quosdam subiugavit,

Obsedit Ortonam; in vanum laboravit.

Plebiscite populi simul congregati

Cum Tancredo Siculo sunt confederati.

35

Vsque Soram veniunt milites armati;

Orta est discordia, sunt repatriati.

Plebiscite pessimi quid tunc faciebant?

Castra municipia heris auferebant,

Iura et servitia cuncta respuebant,

40

Habent tunc dominia, nulli resistebant.

Andreas de Pontibus milites armati

Aggressi plebiscitas; lassi fatigati,

Per montes, colles, alpes turpiter fugati:

Capiuntur plurimi, arte sunt ligati.

45

Sacer Oderisius stricte tunc ligatur,

Caccanellus alii fune strangulatur,

Aliis cum zangulo pedes detruncatur;

Fugit vulgus pessimus, undique fugatur.

Magnanimus Bertoldus pulcer speciosus

50

Est agressus Apulos, comes bellicosus;

Contra ponit milites Siculus dolosus,

Non dat pugne copiam mus ridiculosus.

Castrum munitissimum cepit rebellare,

Et castrenses milites cunctos iugulare;

55

Comes iubet machinas, arma preparare;

Est obsessus undique; cepit balistare.

Hictu funde lapidis fuit interfectus.

Tunc recepit exercitum marchio perfectus;

Miles balistariis, clipeo protectus,

60

Ariete foditur murus stans directus.

Ponit in patibulo omnes proditores,

Patres, matres, filios, fratres et sorores,

Iugulat, interficit viros et uxores;

Non occurrit regulus inter defensores.

65

Romam cesar venit, a papa coronatur,

Reddit Tusculanum; senatus letatur;

Foditur, destruitur, totum desolatur:

Roccam capit Arcis; regnum conturbatur.

Obsedit Neapolim fremens velud leo,

70

Est similis in prelio Iude Machabeo.

Quedam infortunia dicere vix queo;

Redit vere vacuus, caret nam tropheo.

Civitas Neapolim iusta mare sita

Est munita moeniis, vallo tripartita,

75

Turre, epimeniis, muro circumsita.

Mare muros verberat; est rebellis ita.

Satrapes, satellites iussi sunt venire,

Marchiones, comites simul convenire,

Duces, obtimates; camsores non cambire;

80

Cesar tunc alloquitur, iussit nam redire.

Est apud Neapolim cesar infirmatus.

Miles, balistarius rasus, depilatus.

Vmbriam per Marsiam miles depredatus;

Redit Alamaniam dolens, contristatus.

85

Imperatrix patitur, cepit medicinam;

Salernitani stulti capiunt reginam,

Coacta velle nolle mittunt in carinam;

Ad Panormum ducitur; preparant ruinam.

A celo Celestinus iure nominatur,

90

Audit tale facinus, valde conturbatur.

Apulus et Siculus, Calaber letatur;

Iubet regi Siculo, citius reddatur.

Concipit et peperit imperatrix natum;

Tenet nunc Apuliam, habet Principatum,

95

Est futurus cesar, sic est vaticinatum,

Habebit imperium, regnum, monarchatum.

Arcitenens Teobuldus comes est effectus,

Probus strennuissimus, sagax et perfectus;

Magnum donum comes a cesare adeptus,

100

Contra pravos Apulos tiro est profectus,

Castra, municipia si posset habere.

Nulli nisi cesari natus respondere,

Apulos et Calabros facit deterrere;

Comitem de Aquila cepit ille vere.

105

Rex Ricardus Anglicus iussit detruncare

Marchionem nobilem, qui erat ultra mare.

Cupit ille Angliam furtim remeare.

Cesar cepit eum, nam vult se occultare.

Rex Tancredus, filius fatis concesserunt;

110

Apuli et Calabri alium fecerunt;

Comites et proceres cesari miserunt;

Veni, regnum recipe, nuntii dixerunt.

Cesar iubet milites arma preparare,

Galeas, guzas, suescas, tunc per mare;

115

Marcoaldo precipit cuntis imperare;

Ad Panormum cesar nam cupit transfretare.

Tripartito agmine cesar incedebat;

Marchio vir nobilis semper precedebat;

Corradus Suevie cuneos ducebat.

120

Vexilla regalia tunc cesar regebat.

Castrum Iohannis forte citra Farum situm,

Ibi fugit regulus undique munitum;

Sinit suos comites, nautam Margaritum;

Est obsessus undique agmine Quiritum.

125

Cesar erat omnia, fata tunc favebant,

Duces, reges, comites proceres timebant,

Montes, colles, alpes, maria tremebant;

Dii querunt veniam; alii iubebant

Proditores pessimos cuntos estirpare.

130

Balbanensem comitem proiecit in mare,

Quosdam fecit cesar vivos decortare,

Pacem cum concordia omnibus prestare.

Ponit in patibulo comitem de Cerra;

Quosdam cedit gladio, quosdam secat serra,

135

Quosdam privat lumine; silet omnis terra,

Timet omnis civitas; non est ulla guerra.

Et erigit, extollit, quos vult sublevare,

Depauperat, quos vult, et facit habundare.

Sternit et deponit, quos vult humiliare.

140

Timet omnis civitas, reges ultra mare.

Gaze, pastoforia diruta, distracta,

Candelabra et fialas massa sunt redacta,

Cruces et turibula massa sunt confracta,

Pallia samita, ciclops auro facta.

145

Palatini comites simul congregati,

Margaritus, regulus simul sociati,

Et magnates alii firmiter firmati,

Cesarem occidere ita sunt iurati.

Hoc postquam cesar scivit, cepit proditores:

150

Margaritus, regulus et omnes fautores.

Ducit Alamaniam matrem et sorores,

Mares privat lumine, non habent ductores.

Cesar erat omnia, cunta disponebat,

Celum, terra, mare, pluto iam timebat;

155

Fortuna volubilis gradum suum vertebat;

Humiliat, sublimat, quos rota ferebat.

Panormum redit cesar, cepit inperare.

Cloto colum baiulat, incipit filare,

Lachesis est presens, vitam cupit dare,

160

Atropos occurrit et facit detruncare.

Mars, Bellona seviunt infra citra farum,

Quod est dulce nimium faciunt amarum,

Carum vile redeunt, quod est vile carum,

Vbique sanguis, fuga, luctus est terrarum.

165

Mars, Bellona Tusciam turbat, Lombardinam,

Apulos et Siculos, Iadera, Solontinam,

Vngaros et Bulgaros, Ysdros et Blachinam,

Grecos, Sardos, Siros et totam Romaniam.

Velud leo fremuit potens magis Roma,

170

Iuba sursum erigit, est sublimis coma;

Et superbos concutit velud notus poma.

O regina omnium, Patarenos dona!

Preneste tremit, Tibur, Belletrum, Campani,

Vmbria, Savinia, probi Marsicani,

175

Reate, Narnenses, cunti Spoletani,

Sutrium, Biterbium, Orta et Tuscani.

Melana capit arma, furit ut leena,

Cremone, Laude, Parme destruxit amena,

Aste, Come, Bergami, Ticini, bonis plena,

180

Et modo sunt concordes coniunti catena.

Quedam sub epilogo volo enarrare;

Marcualdus farum cupit transvadare,

Marchianos, Apulos, Siculos turbare.

Cepit et Ariminum valde perturbare.

185

Perturbat Ariminum dolo, fraude, arte;

Extruit insidias ex utraque parte;

Capiuntur plurimi bellicoso marte;

Ponit in custodia, et tenentur arte.

Prosternuntur plurimi pedibus equini;

190

Succurrit tunc Girardus, natus Orlandini;

Ducit Bononienses; veniunt Fantini,

Defendunt Ariminum sicut palatini.