Erige, Clio, stylum cultum sermonis inaura,

      Os resperge meum nectaris imbre tui.

Hanc imitator apem, cuius prudentia ceram

      Ieiunam mellis non sinit esse suam.

5

Mella nisi dederis, mea cera favum sitit, ergo

      Ros mihi mellifluo stillet ab ore tuo.

Est nemus unde loquor, nemus ausum tangere nubes,

      Hic locus aemulus est, o paradise! tuus.

Hic experta fuit natura quid ars sua posset,

10

      Et, quanto potuit, pinxit honore locum.

Nam stillavit in haec loca quaedam gloria rerum,

      Sed quasi cum nimbo copia fluxit opum.

Spirat ibi nardus, nascuntur aromata, nectar

      Conficitur, sudant balsama, mella fluunt.

15

Poma rubus, lautus bacchas, oleaster olivam,

      Spina rosas gignit, lac pecus, uva merum.

Quaelibet arbor ibi geminum sortitur honorem,

      Rami parturiunt, palliat umbra solum.

Ramorum populus et fructu gaudet et umbra,

20

      Pellitur inde fames, tollitur inde calor.

Hic videas ulmum quam non sinit esse pudicam

      Vitis, et in fructum postulat eius opem.

Quodam coniugio sibi nubunt vitis et ulmus,

      Vitis quippe merum concipit, ulmus alit.

25

Surgit, floret, olet ibi cedrus, palma, cypressus;

      Stat cedrus, floret palma, cypressus olet.

Malus, oliva, pirus rubet, hinc viret, hinc tumet inde

      Haec pomis, illa frondibus, illa piris.

Vt neque de vulgo lignorum mentio fiat,

30

      Excedent numerum caetera ligna tamen.

Melle vel uva, thure vel herba silva superbit;

      Mel fluit, uva madet, thus olet, herba viret.

Haec duo commendat sapor, illa duo vigor, illa

      Convivae sapiunt, febribus illa valent.

35

Pellit ab ore sitim, tollit de corpore febrem

      Ille vel ille sapor, ille vel ille vigor.

Rupis dorsa tument, ubi parvis saucia rimis

      In medio rimae gurgitis instar habent.

Fonticulus foris erumpens singultat in ore,

40

      Gurgitis hinc videas ludere fontis aquam.

Vltima pars rupis rostri mentita figuram,

      Quae de rupe fluunt suscipit hospes aquas.

Fodit in hoc rostro geminum natura foramen,

      Vt foris emungat utraque maris aquam.

45

O quam lascivus fons! quam lascivia dulcis!

      Hinc aqua ludit, et hinc garrit, et inde salit.

Dulcis odore, fluens humore, colore nigrescens,

      In ripa redolent cassia, myrrha, piper.

Vox avium, dulcor specierum, purpura florum

50

      Dulce canit, nares allicit, ornat humum.

Perflat ibi Zephyrus, non Eurus; aromata sudant,

      Non glacies; ibi ver, non ibi regnat hiems.

Nardus, flos, ales spirat, ridet, modulatur;

      Hinc erumpit odor, hinc decor, inde melos.

55

Flagrat enim nardus, rosa vernat, avis canit; ista

      Naribus, haec oculis, auribus illa placent.

Rivus, olor, pavo suadet, demulcet, adumbrat;

      Somno littus, aquas murmure, pavo rota.

Rivus garrit, olor citharizat, pavo superbit;

60

      Murmure rivus, olor gutture, pavo rota.

Ludens haedus, avis vaga, laetus piscis in herba

      Sallitat in nudo, cantat, in amne natat.

Cervus lascivit, gaudet leo, dama iocatur;

      Cervus fronte, leo robore, dama pede.

65

Cursitat hic vitulus, salit hinnulus, accubat hic bos.

      Ludit, captat olus, itque reditque lepus.

Non onus hic, non hic laqueos, non ille ruinam,

      Non hic insidias, non timet ille canem.

Inter tot rerum praeclara monilia, pratum

70

      Imminet hic speculum, silva iocosa, tuum.

De tot deliciis, de tot titulis sibi grandem

      Laudis fasciculum vindicat iste locus.

Argis nonnullis, Narcissis pluribus, Orpheis

      Innumeris humus haec vernat, abundat, olet.

75

Stellifer Argus ibi, Narcissus floriger, Orpheus;

      Plectriger hic rutilat, hic decet, ille canit.

Argum pavo gerit, Narcissum flos, olor Orpheum;

      Hunc oculi decor, hunc sua plectra decent.

Astris scintillat pavonis cauda decorem,

80

      Flos gerit in folio, cygnus in ore lyram.

Contemnens humilem regali vertice vulgum

      Audet in astra caput condere cedrus ibi.

Haec inter reliquas titulum sortitur honoris.

      Nec sibi dignatur quamlibet esse parem.

85

Non ibi conspirant in cedri damna sagittae,

      Non imber, torpor frigoris, ira Noti.

Fullo novus viridi tunica vel fronde virenti

      Adversus brumae vim tunicavit eam.

Densa nitens, viridis est ramus cortice, fronde

90

      Ramis densa nitens, cortice, fronde, virens.

Ramus sub foliis, truncus sub cortice, radix

      Sub pede condit aves, nutrit apes, dat aquas.

Ramus aves sub fronte tegit, sub cortice truncus

      Nutrit apes, radix sub pede sudat aquas.

95

Alludunt trunco quasi quaedam ludicra rimis;

      Truncus hiat, rimam pompa frequentat apum.

Duplex nodus ibi duo porrigit ubera, nectar

      Mellifluum stillat utraque mamma foras.

Natura digitis crater tornatilis ambos

100

      Absorbet nodos, sugere mella parat.

Rivus qui garrit sub cedrino pede spectat

      Donec melle fluat amphora plena sibi.

Plenum vas in aquam mel transiit, et quasi quoddam

      Electrum faciunt haec duo mista simul.

105

Mel liquor alliciet sibi potu, murmure nectar,

      Potus in ore sapit, murmur in ore melos.

Hinc aviam pompam quasi iunctis valle choreis

      Ludere tunc favor cum rosa pinget humum.

Hic praeponit hiems, abit, hic assumit, adest ver;

110

      Concludunt aliae, succinit ergo chorus.

Laudes exercent celebres philomela iocatrix,

      Flens olor, ormella lenis, alauda levis.

Ipsis alludunt avibus sua nomina quorum

      Vox tibi mel sapiet, si bene verba notes.

115

Hoc, Philomela, sonas, quod filia lucis amoena es;

      Nomine monstrat olor, quod gerat ore lyram.

Quod canit ore melos ormella vocatur; alauda

      Quod sit avis digna laude probare potest.

O volucrum lasciva cohors! o pompa iocosa!

120

      O moduli dulces! o paradise Dei!

Singula complectens inter duo brachia murus,

      Instar habens zonae colligit omne nemus.

Amnis in ingressi zonam diffibulat istam,

      A nodo solvens brachia iuncta suo.

125

Pons super intextus lignis et marmore valli

      Damna resarcitur, fibula factus ei.

Pontis utrumque caput vallum fuit inde vel inde,

      Et licet iuncto gurgite nodat opus.

Porta stat in medio sublimi vertice, nostris

130

      Ex oculis vertex eius ad astra fugit.

Si quis vult portae texturam discere pinu,

      Mulcifer et cedro texuit illud opus.

Si quis vestiget quis inauret eam decor, illam

      Guttis vermiculant quatuor ista suis.

135

Lacteus argenti decor, auri flammeus ardor,

      Ignea gemmarum lux, elephantis ebur.

Argenti radius postes insignit ibidem,

      Per loca scintillans aurea flamma natat.

Limen utrumque micat gemmarum lumine; rimae

140

      Quas ibi limavit sculptor inalbat ebur.

Singula cerne, nitet argentum, fulgurat aurum,

      Gemmae scintillant, nobile ridet ebur.

Totus in hoc opere sudavit Mulciber; artis

      Nobilitas summa laude refulsit ibi.

145

Ne quid Vulcanus forsan delinqueret, omnis

      Cyclopum legio fluxit ad illud opus.

Quaedam de lignis maiestas palliat auri,

      Naturamque nedem ditat honore suo.

Bis sex gemmarum stellis ibi rutilat arcus,

150

      Et quasi signifero circuit orbe fores.

Sicut mentiri valet ars, volat ales in auro,

      Nant pisces, rutilant sidera, vivit homo.

In porta rutilat crocus, ardet flamma pyropi,

      Purpurat ille flores, ille serenat opus.

155

Cedere dedignans radiis stellantibus Irim

      Coeli mentiri nititur ille color.

Arcus aetherei (salvo titulo loquar) iste

      Clarior est illo, plusque nitoris habet.

Ille micare potest ope Phoebi, munere nubis;

160

      Hic sine sole micat, et sine nubis ope.

Ille quidem fallit oculos, hic allicit, ille

      Fulgurat ad tempus, permanet iste diu.

Haec est natura, nisi fallor, regia, vernans

      Tot titulis, tot opum plena, tot ampla bonis.

165

Hic studeo, sum totus in his; oculos decor, aures

      Cantus, odor nares allicit, ora sapor.

Si quaeras quid agat descriptio quam legis, istud

      Depinget breviter littera nostra tibi.

Dum nemus hoc veluti quaedam mundi rosa, toto

170

      Floreat orbe, tamen transiet iste decor.

Et quia flos mundi cito transit et aret, ad illam

      Quae nunquam marcet currite, quaeso, rosam.

Est rosa quae dicit: Ego flos campi; rosa certe

      Aurea, principii nescia, fine carens.

175

Vt gustaret olus homo debilis, haec rosa sancta

      Pro nobis olus est facta manens quod erat.

Floruit in coelis, in mundo marcuit; illic

      Semper olens, istic pallida facta parum.

Hunc florem paradisus habet, seraphim videt, orbis

180

      Non capit, infernus nescit, adorat homo.