Narro refert signat, hoc pertinet, hoc quoque distat,

Corripiturque prior pro primo, pro reliquis non.

Accusatiuum poscit simul atque datiuum

Pro narro positum, pro distat non regit ullum,

5

Ast ablatiuum pronominis et genitiuum

Nominis exigit hoc pro pertinet arte uolente.

Per memet calui, sub pannis me calefeci,

      Absoluat primum, transeat et reliquum.

Intimat ad mentem, sed suggero spectat ad aurem,

10

Suggerit ad bona, suggerit ad mala pertinet apte.

Parcendo miseratur homo, Christus miseretur,

Quilibet istorum proprie miseret miserorum.

Vltro promitto quid, polliceorque rogatus:

Inter promissum sic differt pollicitumque.

15

Inficit intingens, qui denegat infitiatur,

      Et sibi sumpserunt hinc caput infitiae.

Qui capit ille locat, conducit qui pretium dat,

Conducit dantis pretium, locat accipientis.

Lacteo lac sugo, lacto lac praebeo nato,

20

Sicque puer lactet, puerum mater sua lactat.

Pendeo suspensus, pendo dum subleuo pondus,

Pendo do poenas, dum pendeo suffero poenas.

Corporeis oculis cerno, considero mente,

Quid profecturum mihi sit uel quid nociturum.

25

Obloquitur qui clam personam rodit honestam,

Exprobrat in faciem praesentis turpia dicens.

Corrigo discipulum, reprehendo uirum uitiosum,

Illum uitupero, de quo conuicia dico.

Est domini quod praecipiat, parere minoris,

30

Hortarique parem debet par ad probitatem.

Poscere consilium pariter dare debet amicus.

Drensat olor, clangit anser, crocitat quoque coruus,

At pardus felit, uultur pulpat, leo rugit,

Ast onager mugilat, bos mugit, rana coaxat,

35

Vociferans barrit elephas, gryllusque minurrit,

Blatterat ac uespertilio, strittinnit hirundo,

Balat ouis, uagit capra, sed gallina gracillat,

Frendit aper, uulpes quoque gannit, rudit asellus,

Hinnit equus, grunnit porcus, pipat quoque nisus,

40

Sed catulus latrat, hinc murilegusque catellat,

40a

[Anser et anseruli dicunt per pascua pipi.]

Est hominumque loqui, quod dicto praeualet omni.

Signat honestatem decet, expedit utilitatem,

      Conuenit idoneum temporis atque loci.

Si pono proprie, per oportet signo necesse,

45

Appello primae signat uoco, lisque sequente

Denotat ad terram nauem propellere nautam.

Pertinet ad frigus hoc uerbum frigeo, frigo

Si frigis subdas, per idem frixoria signas.

Obtinet in causa qui ius adquirit in ipsa,

50

Sed pugnans aliquis uincit cum terga dat hostis.

Designat facio gero, designat quoque porto,

Bella gero faciens, sic et gero pondera portans.

Si sero subdo seras, tunc liminis ostia claudo,

Cum sero dico seris, tunc terrae semina mando.

55

Iste manum retrahit a munere, uerba retractat,

Et tamen alterius altrum dicatur origo.

Luxuriat seges aut coma, lasciuitque puella,

Luxuries primi, lasciuia forma secundi.

Assentimur amicis blandimurque tyrannis,

60

Vtque magis placeamus adulamur dominanti.

60a

[Effeta recludit, effeta germina claudit.]

Obserit impediens, hic obserat ostia claudens.

Vir generat mulierque parit, sed gignit uterque,

      Gignit pro generat ponitur improprie.

Si crepo sit primae, solet hoc quod dissipat esse,

65

Si crepis adiungas, signare crepo sono dicas.

Vinum delibo, de quo experiens ego gusto,

Delibor quasi deficiens a munere labor,

Dilabor cum per uarias partes ego labor.

Retro pedem iaciens repedas, repedieque reuertens.

70

Assignare diem praefigere uel dare dicas,

His definire uel praetaxare marites.

Arrogat ascribens sibi quisquam plus ratione,

Qui socios spernit praeeunte ualore superbit.

Cum bene respondet decius compello iocose,

75

Compello tumidam, cur sic agat impetuose.

Aede deest quisquam, qua non est nec fuit unquam,

At quis abest aede, qua non est sed fuit ante.

Est ceuere uirum, sed crisari mulierum,

Clunagitant homines in se, pariter mulieres.

80

Tu consternaris, si defectum patiaris

Mente, sed ex onere consterneris immoderato.

Accusatiuum medico, medeorque datiuum

Exigit, at medicor hunc casum poscit et illum.

Vado uiam, uado quadrupedem, uadio uadium do,

85

Pro consorte uador sonat hoc quod sum fideiussor.

Si quando facias quod non debes, homo, peccas,

Sed tunc delinquis cum non facis utque iuberis.

Sit, quid delictum, quid peccatum, tibi dictum.

Pando facit passum, patior, pateoque supinum.

90

Tondemus barbas, crines, sed tundimus herbas.

Fundas ecclesiam, fundis laticem bene dicis.

Decipitur facto, solet at quis fallere dicto,

Dicto factoque socium circumuenit ille.

Albes candidus es sonat, albas quod facis album,

95

Est naturale primum, fit et arte secundum.

Quae noua sunt narro, refero narrata secundo.

Vallamus proprie castrum, saepimus ouile,

Saltum lustramus, campi planum peragramus,

Ambimus quod nos cupimus, notat ambitus illud.

100

Vnguentum manat, nix liquitur, ast aqua stillat.

Vitem bruma cremat, sed torris aduritur igne,

Sol torret messes, succendit amor mulieres.

      Garrit auis proprie, garrulat ipse loquax.

Irrationale stillat, ratione fruentis

105

Mingere sit proprie, quoniam sic conuenit esse.

Cor sapit et pulmo loquitur, fel commouet iram,

      Splen ridere facit, cogit amare iecur.

Est quaedam proprie res, quae proprium gerit esse,

Est simplex prorsus sicut deus et uelut yle,

110

Dic aliquid fore, quod non esse suum trahit ex se.

Educo prima facit, educo tertia dicit,

      Sic facit as alo, sicut is est ab alo.

A metor exit eris, uariatur metor in aris.

Prima dico colo, tertia dico colo,

115

      Prima uado lego, tertia uado lego.

Est redimit quartae, de seque facit redimire,

At redimo redimis inflexio tertia accit,

Hoc redimitus habet ex se, reliquumque redemptus.

Como dum crines orno, como splendeo dicas,

120

      Huic comis subdas, huic quoque subde comas.

Comentes homines dicas galeasque comantes.

Praebeo praebendas, tribuoque tributa tribuno,

Dono nil sperans, sed do tibi mutua quaerens,

      Largior ut largus, erogo pauperibus.

125

Dormito sub pigritie, sed dormio uere,

Dormitauerunt omnes dic dorque mierunt.

Qui uocat asciscit arcessit et acciet accit,

Arcessit simul accersit pariter sociabis,

Sed tria sunt ternae, tamen acciet esto secundae,

130

Accit et arcessit respondent haec duo quartae.

Quae faciunt in sco fore dicas inchoatiua,

Ista sed excipias et quae formantur ab illis:

Con. dis. com. glis. pos. uis. fus. co. nos. qui. a. cres. pas.