pseudovidiana de Pyramo 2

Testo base di riferimento: P. Lehmann, 1927

Altre sezioni


Querat nemo decus in quo vult pingere cecus,

Cuius pictura decoris nil est habitura.

Si vult saltare claudus vel si iubilare

Mutus conatur, hinc neuter honorificatur.

5

Ad mea subtiles metra non voco corde seniles,

Vilis ego viles invito, puer pueriles.

Sensus prudentis ad versus insipientis

Non convertatur, ne risus verba sequatur;

Querant maiores maiora, minora minores.

10

Lac, pueri, vultis; panis tribuatur adultis.

Piramus et Tisbe fuerant cives Babilonis,

Ambo decus patrie speculumque sue regionis.

Egregia stirpe pariles dici potuerunt

Contiguasque domos, opes multas habuerunt.

15

Inter eos tantum vicinia fecit amorem,

Quod minime poterant huius sopire calorem.

Cipridis in laqueo captivus uterque iacebat,

Quem non laxare sine dura morte sinebat.

Tedarum iure commisceri voluerunt,

20

Sed patres ipsis consensum non tribuerunt,

Vti colloquiis hos et coitu vetuerunt.

Sed non sic ab eis Veneris iuga deposuerunt;

Illis sermonis vice sunt nutus oculorum,

Secretum cordis pandunt signis digitorum.

25

Fissus erat paries domibus communis eorum,

In cuius rima fit eis via colloquiorum.

Aptis temporibus stantes ibi multa loquuntur,

Que de pectoribus ipsorum progrediuntur.

A duris genitos se patribus ambo queruntur,

30

Qui desideria peragi sua non patiuntur

Hec inter reliqua dicunt velut improperantes;

"Invidus es, paries, qui nos disiungis amantes.

Nollet quippe tibi coniunctio nostra nocere,

Aut posses nobis ad basia danda patere,

35

Ex aliqua debes nobis modo parte placere,

Cum sic eloquia per te possimus habere."

Solis in occasu post plurima verba gementes

Ambo sue parti dant basia digredientes.

Hos cibus et potus, genus altum, culmen honoris

40

Non iuvat, premit intantum ipsos pondus amoris.

Corpore disiuncti, spernunt lenimina somni,

Quorum coniungit mentes hora Venus omni.

Sepius invitis dulcedo tributa soporis

Illorum cupidis connectit corpora loris.

45

In sompnis faciunt, quod non possunt vigilantes,

Oscula configunt ad cetera forte labantes.

Cum sompno fugiens similatus ludus amoris

Vulnus curare plage nequit interioris.

Stratis exiliunt auroram conspicientes

50

Et rimam repetunt iterum diversa loquentes.

Tandem proponunt inter se corde libenti,

Vt clam de tectis procedant nocte sequenti.

Planus campus erat, vernali veste decorus;

Perspicuus fuerat ibi fons excelsaque morus.

55

Esse videbatur aptus Veneri locus idem,

Ergo libet, iuvenes ut congrediantur ibidem.

Quod sic complaceat egressus uterque fatetur

Et tardis pedibus sol clarus abire videtur.

Mundanis rebus demit iam lumina Phebus,

60

Nox est optata lune radiis decorata.

Ad loca prefata velociter ire parata,

Veste tegens ora prior exit virgo decora,

Impatiensque more morum petit absque timore.

Hanc Venus armare studet et nescit trepidare,

65

Quam bene confortat iuvenis, quem pectore portat.

Dum prestolatur illum residens ita fatur:

"Sit tibi pugna mea commissa, potens Citherea,

Tuque, benigna dea, confer michi leta trophea.

Sum tibi devota, nunc perficias mea vota!

70

Pirame dilecte, quid agis? Quae causa tenet te?

Dulcis amice, veni! Non sis tardus, quia veni!

Ista sit insomnis tibi nox, absit metus omnis!

Non sis instabilis nec sit tua mens puerilis!

Virgo sum fragilis, sed pro te facta virilis.

75

Dulcis amice, veni! Te corde gerens ego veni.

Campus habet flores cum gramine multicolores,

Est arbor plena fructu nec abest philomena.

Diligit hec prata Venus; hec loca sint tibi grata!

Hic pretiosa thorum dat nobis purpura florum.

80

Dulcis amice, veni! Nisi tu venias, male veni!"

Cum sic absentem rogat atque moram facientem

Sic vocat, ingentem de silva progredientem

Tandem terrificam videt ipsa leonis amicam.

Illa boum satura de cede venit bibitura

85

De puro fonte, qui notus erat sibi fronte.

Virgo metu plena, seva veniente leena,

Que modo secura fuerat, tremit ut peritura.

Surgens abscedit nec dedecus hoc fore credit,

Si non exspectat, ipsam dum bestia spectat.

90

Cursus velocis ope vitans ora ferocis

Est ingressa specum; timor illi damna minatur.

Hec formidantem premit, hec firmat trepidantem

Pars vestimenti delapsa fuit fugienti.

Quam lea, dum repedat, levat ore cruoreque fedat,

95

Scindens fedatam, sed reiiciens laniatam.

Hec manet et nemorum latebras petit illa suorum.

Ad pactam morum iam Piramus ire volebat

Inmanisque fere vestigia certa videbat.

Inde stupens subitum gestabat corde timorem,

100

Nec pallor solitum permisit adesse decorem.

Procedens inde Tisbes invenit amictum,

Fedum nam scissum, velut a comedente relictum.

Hinc viventis adhuc mors est sibi certificata,

Et querula voce sic dixit veste levata:

105

"Quo pergam? Quid agam? Mala nunciat hec michi vestis,

Tisben indiciis periisse probans manifestis.

Cerno, quod interiit pravis absorpta ferinis.

Spes mea deperiit, est leticie michi finis.

O quotiens vita miserando fine recedit!

110

O quotiens mentes hominum mors impia ledit!

Dulcis amica, tue per me cecidit rosa vite,

Nam per mortis iter transmittere non timui te.

Quid michi nunc vita, quid prosunt gaudia mundi?

Cum sis defuncta, michi tempus adest obeundi.

115

Horribiles apri de saltibus egrediantur"

Crudeles ursi me vivere non patiantur!"

His dictis morum gemibundus adit memoratam

Dilecte secum portans vestem laniatam.

Cui multas lacrimas infundens oscula fixit

120

Et sic, suspirans ex imo pectore, dixit:

"Gaudia sperata michi non prestat locus iste.

Exieram letus ego, sed modo cor gero triste.

Te placuisse michi prodest nil, ardua more,

Optato namque sub te non fungor amore.

125

Mallem cum Tisbe rimam solitam repetisse,

Per quam colloquia scio dulcia nos habuisse.

Si palme corpus laudabile non tetigerunt,

Aures percipere sua verba mee potuerunt,

Que nunc, dico, meum nequeunt sanare dolorem.

130

Corporis ergo mei potabit terra cruorem!,

Dixerat et gladii petit auxilium furibundus;

Quo se perfodiens procumbit humi moribundus.

Respirans Tisbe predilecti iuvenis spe,

Quem nunc exisse sperat morumque petisse,

135

Antro procedit, tremulo quo corpore sedit,

Ac visu lati penetrans loca florida prati

Optat spectare iuvenem, quem vellet amare

Et sibi narrare, quam caute mortis amare

Penam vitasset, quam secure latitasset,

140

Quam bene fugisset, quam velox ipsa fuisset.

Talia quem scire vellet, per prata venire

Cum non conspiceret et fallax esse timeret,

Arbor quo stabat sublimis, eo remeabat.

Non sic optatum socium iam seminecatum

145

Illic cernebat retrocedensque stupebat.

Nemo risisse putet hanc letamque fuisse!

Pectus nudabat niveum, sericos laniabat

Crines a capite, iam tristis et anxia vite

Gaudia presentis conculcabat pede mentis.

150

Accedens propius in gramine conspicit huius

Ensem fulgentem cum scissa veste iacentem.

Protinus ulnarum connexu mesta suarum

Amplectens carum corpus, stilis lacrimarum

Hoc rigat, haud modice dicens: "Ach, dulcis amice,

155

Que te causa premit? Quis te michi casus ademit?

Huc veni pro te, tu pro me. Nunc video te

Non, ut sperabam, quando prior huc properabam.

Hic non letamur, istic male consociamur.

Heu! Quid fecisti? Cur recte vulnere tristi

160

Presens sevivit gladius? Tisbe tua vivit.

Nunc responsa dare rogo te michi, Pirame care!"

Ad nomen flentis Tisbes visus morientis

Surgere conatur, sed mors iubet, ut reprimatur.

Virgo finitam cernens huius fore vitam,

165

Plus conturbatur et flens ita vociferatur:

"En michi quam misere marcescis, flos Babilonis!

Non dubito, quin causa tue sim perdicionis.

Propter me scio te subiisse pericula mortis.

Vt moriar pro te, possum modo fieri fortis.

170

Diro lesisti nos vulnere, seva Dione,

Quos eduxisti morituros de Babilone.

Donativa mala confers tua signa gerenti,

Acceptabilia nulli sunt hec sapienti.

Iam modo, ne parias albos fructus, peto, more,

175

Nostre cedis habens in nigro signa colore.

Clara, vale, Babilon, miserique, valete, parentes,

Interitus nostri causam vos esse scientes!

Optatis thalamis coniungi nos vetuistis,

Nobis et vobis tali cura nocuistis.

180

Duro coniunctis vinclo necis hoc date munus,

Ne disiungamur, sed nos tumulus tegat unus!"

Post hec verba suum tenero de corde cruorem

Fundere non metuit finitque dolore dolorem.

Nulli sit dubium fructus atros dare morum,

185

Qui miserabilium mortem signant sociorum.

Lugent ipsorum de perdicione parentes,

Ossibus amborum solum tumulum facientes.

Optemus tribui nobis finem meliorem,

Ne pena simili pereamus propter amorem!

190

Sic nos stultorum mores actusque legamus,

Ne sectemur eos, sed ut evitare sciamus.