Matthaeus Vindocinensis epistulae 2, 9

Testo base di riferimento: F. Munari, 1982

Altre sezioni


Progeniem genitor votiva mente salutat

      Et patrie spondet sedulitatis opem.

Nate, vale!, studio sollempnis, ut audio, patris

      Delicie, patris gloria, patris amor!

5

Evi primitias maturis moribus ornas

      Et studium gaudes officiale sequi.

Gaudeo quod teneros annos canescere sensu

      Cogis et in puero scis redolere senem;

Gaudeo quod fame titulo, quod divite vena

10

      Equiperas summos anticipasque pares;

Me tua laus reficit, provectio provehit, auget

      Augmentum, precium ditat, honorat honor.

Sed miror tua cur properat querimonia: questu

      Presumis iustos anticipare dies.

15

Quid quereris ficta de paupertate? querelam

      Comprime, ne pateas prodigus esse patri.

Quos tibi legavi nummos, aut alea fallax

      Aut tibi venales eripuere lupe

Aut talus venator opum, quocunque sepulte

20

      Deliteant, loculi predo, sophista nocens.

Alea, dampnose fallax ancillula sortis,

      Invitat faciles ad sua dampna manus;

Proxima sunt talis fraudes, periuria; luctus

      Successor, furor est armiger, ira comes.

25

His reor afflictus predonibus ere paterno

      Fomentum rogitas exiciale mali;

Ne tibi materies erroris desit, avaram

      Porrigis ad patris emolumenta manum.

Hoc metuo, quia iusta metus est causa: scolaris

30

      <>

Contio multorum, studii ieiuna, scolari

      Sub titulo falerat exiciale malum:

Vmbra patet studii sed abest essentia: vultus

      Esse dolet tegimen presidiale mali;

35

Hii sunt discipuli non re sed nomine: quippe

      Indulget latebras nominis umbra malo;

Clunibus intendunt studio, promissa lupanar

      Concelebrant, reprobant dogmata, probra colunt;

Prostibulo studium mutatur, pagina scorto,

40

      Stramine pluma, fides fraude, pudore decus.

Blanditur meretrix, arpie consona, lactat

      Blandiciis, laqueis implicat, ungue rapit,

Mel verbis, fel mente gerit: lupa vellus ovinum

      Vendicat et spinam protegit umbra rose;

45

Agna superficie, furto vulpecula, tigris

      Sevitia, passer clunibus, ore canis,

Vultu Penelope, vitiis Medea, Caribdis

      Exicio, raptu Scilla, Megera malis.

Alea scortorum comes est geminoque laborat

50

      Naufragio portum non habitura ratis.

Hec duo: pruritus caude, lusoria pestis,

      Carpere sufficiunt Pigmalionis opes.

Assere dum plano talus lascivit et eris

      Massa, timor sperat spesque caduca timet;

55

Anxia mens lucri bivio refugique favoris

      Palpitat in medio, pendet egena status;

Frivola mens domino mentitur, prodiga census

      Iactatrix rogitat plurima grana manus;

Alea discipulos spoliat fameque noverca

60

      Vestitus gravidi pondus abire facit.

Hoc vicium vobis nocet, hec contagia cogunt

      Patres blandicias evacuare patris.

Non quod te credam predicta labe notari,

      Hec noto, sed metuit queque paternus amor.

65

Non igitur causare patres, sed dampna relegans

      Talorum studiis invigilare stude;

Absit ut ista lues violet tua lilia, florem

      Defloret, cogat non redolere thimum;

Absit ut urticam rosa sentiat, absit ut error

70

      Iste tuum precium depreciare queat.

Expensa potiare brevi: memor esto sororum,

      Quarum turba meo flagitat ere regi.

Non dubites tibi deesse <tui> suffragia patris:

      Quantula nostra patent emolumenta tibi;

75

Absit ut hostiles pietas horrescat in actus,

      Vt pater a patria proprietate cadam;

Absit ut in ramum radix presumat, origo

      Plasmatis in vites progeniemque pater;

Absit ut effectum sua causa, puerpera florem

80

      Virga neget, figulus vas genitorve genus.

Si vivus, si sospes ero, tibi tempore iusso

      Presens nec genitor dissimulatus ero.

Flore relativo mea festivata senectus

      Dotis honore tue deliciosa viget;

85

Me redimit tua gratuitas quasi virgula truncum,

      Sol latebras, fumum flamma liquorque lacum.

Vive, vale, memor esto patris: scelus est inopinum

      Principii sobolem non meminisse sui.