Gauterus de Wymburnia de mundi vanitate

Testo base di riferimento: A. G. Rigg, 1978


1

Mundi uolo uanitatem

Et fortune leuitatem

Breuiter describere,

Que non habent firmamentum,

Sed fugacem uincunt uentum

Fugiendo propere.

2

Omnis honor temporalis

Cito tanquam flos uernalis

Disparere cernitur;

Apud nullum diu manet,

Sero uenit, cito uanet,

Cito labi cogitur.

3

Honor mundi transitiuus

Et reuera fugitiuus

Est et certe lubricus;

Est inanis et exilis,

Breuis, leuis, uanus, uilis,

Mendax ac sophisticus.

4

Vt quid, ergo, diliguntur

Hec terrena que labuntur

Et ut umbra transeunt?

Cur putamus hiis beari

Que manere, que morari,

Que teneri nequiunt?

5

O quam fallax est fortuna,

Que mutatur sicut luna

Diu stare nescia!

Que nunc rapit, nunc largitur,

Nunc insanit, nunc blanditur,

Nunc trux, nunc propicia.

6

Opes iste temporales

Non sunt nisi tipicales

Et ymaginarie.

Qui rex heri uocabatur

Quique stare uidebatur,

Ecce ruit hodie!

7

Nullus fere facit cursum

Ad hec bona que sunt sursum,

Hoc est, ad celestia;

Omnes celum aspernantur,

Omnes student et conantur

Farcire marsupia.

8

Omnes amant bursam fetam,

Omnes nummum et monetam

Summo querunt studio;

Solus nummus nunc optatur,

Solus placet et amatur,

Solus est in precio.

9

Nummus bonus est orator

Per quem reus et peccator

Optime defenditur;

Cassa patrum sunt statuta,

Leges uane, iura muta,

Quando bursa loquitur.

10

Nummus omne scelus celat,

Nummus omne uile uelat,

Quicquid pudet palliat;

Quicquid sordet, nummus lauat;

Quicquid premit, quicquid grauat,

Loculus alleuiat.

11

Quando diues fornicatur

Iura uolunt quod plectatur,

Sed mundatur munere;

Pauper peccat et nudatus

Fustigatur ut reatus

Emendetur uerbere.

12

Quando diues fornicatur,

Soluit bursam et purgatur

Fitque dignus uenia;

Pauper peccans increpatur

Et flagellis castigatur,

Pauper luit omnia.

13

Qui uentrosam bursam gerit

Quicquid agat, semper erit

Insons coram iudice;

Qui fert bursam non fert penam,

Crimen enim per crumenam

Corrigit canonice.

14

Lex est leuis Creso. Quare?

Quia dona potest dare

Quibus culpa tergitur;

Solum Codrum artant iura,

Soli Codro lex est dura,

Solus Codrus plectitur.

15

Nummus pulcher, nummus bonus

Peccatorum tollit onus

Et abstergit turpia;

Nummus omnem lauat labem,

In festucam uertit trabem,

Nummus potest omnia.

16

Nummus pulcher, nummus bonus,

Cuius cantus, cuius sonus

Mulcet aures iudicum;

Quandocumque cantat rite

Victor est in omni lite

Vincens ius canonicum.

17

Nummus dulcis, nummus bonus

Aduocatus et patronus

Est in consistorio:

Nulla potest bono fine

Terminari causa sine

Nummi patrocinio.

18

Cum allegat burse rethor,

Cedit omnis culpe fetor,

Cedit omne sordidum;

Cedit quicquid diffamabat,

Deformabat et fedabat,

Quicquid erat olidum.

19

Qui sonantes bursas portant,

Corda regum plus confortant

Quam concentus lirici;

Tales iuxta regem sedent,

Sed excussa bursa cedent -

Ita uolunt aulici.

20

Cum in lite saccus tacet,

Litigantis causa iacet,

Perit allegacio,

Et si forte uola uacet

Aduocatus acer acet

Et sordet eloquio.

21

Quando saccus est inanis,

Tunc excessus est immanis

Et harena grauior;

Sed si bursa sit uocalis,

Erit culpa uenialis

Et festuca leuior.

22

Nisi linguam bursa regat,

Frustra clamat et allegat

Aduocatus garrulus,

Nam si silet ipse saccus,

Maro bos est, capra Flaccus,

Et Homerus cuculus.

23

Frustra strepent oratores,

Nisi iuuent burse flores

Linguas allegancium;

Sermo non est gratiosus,

Nisi saccus preciosus

Sarcinat prohemium.

24

Qui uult recte litigare

Debet secum baiulare

Verbosum marsupium;

Iudex enim stomacatur

Quando male monachatur

Saccus per silencium.

25

Ante litem enodetur

Iudicique demonstretur

Pera feta cominus;

Qui contendit sine pera

Blas et bos est et chimera,

Truncus, caper, asinus.

26

Cum balbutit lingua male,

Si conditur sacci sale

Satis erit sapida;

Lingua tarda, lingua balba

Per argentum fiet alba,

Prompta, compta, florida.

27

Quando sermo bene sapit

Iudicisque mentem rapit,

Adiuuatur sacculo;

Omnis enim splendor oris,

Omnis lepor oratoris

Nascitur ex loculo.

28

Sine sacco ponderoso,

Sine nummo radioso

Nulla lingua radiat;

Solus nummus uerba tornat,

Planat, polit, comit, ornat,

Solus linguam liliat.

29

Omnis pauper caret sensu;

Sensus enim est a censu,

Non a multis litteris;

Nummus facit sapientem,

Nummus facit eloquentem

Sine lingue phaleris.

30

Pauper loquens male stridet;

Diues cuius bursa ridet

Semper pulcre loquitur;

Bene dicit quicquid dicat,

Nam quicunque ueste micat

Alter Cato creditur.

31

Vestes munde linguam tingunt,

Os colorant, uerba pingunt,

Et loquelam purpurant;

Qui sordescunt uili ueste

Fabulantur inhoneste

Turpiterque murmurant

32

Quando uoles litigare

Nichil prodest habundare

Floribus rethoricis;

Sola burse philomena

Sua dulci cantilena

Mentem mouet iudicis.

33

Quando uoles litigare

Nichil prodest eructare

Compta uerba Tullii;

Dormit iudex nisi dones,

Nisi pulses, nisi sones

Campanam marsupii.

34

Nichil prodest uerba dare,

Palmam palma uerberare

Cum ingenti strepitu;

Frustra rethor linguam comit

Et in uentum uerba uomit

Sine burse uomitu.

35

Pauperes sunt imperiti,

Stulti, balbi, impoliti,

Pauperes sunt asini;

Diues uero quem repleta

Bursa docet est propheta

Coequandus numini.

36

Pauperes sunt rusticani,

Balbi, rudes et insani,

Pauperes sunt cuculi,

Sed si bursa uocem daret,

Stultis sensum inspiraret -

Vi uirtutis sacculi.

37

Eleganter allegatur,

Cum argento coloratur

Allegata racio;

Nunquam peccat argumentum

Cum infertur per argentum

Candidum conclusio.

38

Allegantes non delirant

Cum in orto burse spirant

Rose siue lilia;

Argumentum semper ligat

Quando saccus os aurigat

Et informat labia.

39

Tota uirtus argumenti

Blandus candor est argenti

Vel aurore species;

Quamuis spumes, quamuis sudes,

Sine nummo nil concludes,

Immo uane garries.

40

Puer primo cum post partes

Sedem scandens audet artes,

Sparsis nummis arguit;

Iste modus arguendi

Solitumque concludendi

Litiganti congruit.

41

Quando saccus oratoris

Floret nummis, tunc est oris

Floridum eloquium;

Flos de flore generatur

Et sic rite consummatur

Rethoris negocium.

42

Saccus pinguis sensum pinguem,

Balbum, mutum uel elinguem

Conuertit in Tullium,

Nam signorum et uirtutum

Operator nummus mutum

Eicit demonium.

43

Vt lis bene terminetur

Per serenum serenetur

Pulcri nummi radium;

Nummus enim quando splendet,

In agone semper prendet

Triumphale premium.

44

Nichil prodest quamuis multo

Rethorumque lima culto

Floreat eloquio;

Nummus enim palmam prebet,

Nam si currit sicut debet

Semper gaudet brauio.

45

Si te iuuat saccus satur,

Quicquid dicas acceptatur

Tanquam lire consonum;

Quicquid dicas approbatur

Et per leges confirmatur

Aut per uerba canonum.

46

Quando uoles litigare

Non oportet cogitare

De uerborum faleris;

Si te iuuant duo fratres,

Quantumcunque male latres,

Eleganter loqueris.

47

Vnus frater est Ruphinus,

Alter dictus est Albinus,

Istis fauent iudices;

Istos semper uenerantur,

Hiis ubique suffragantur,

Semper hiis sunt supplices.

48

Quidam mundi sapientes

Vim argenti cognoscentes

Lunam illud nominant;

Per hanc lunam illustrantur

Qui contendunt et causantur

Quique causas terminant.

49

Ista luna iuuat pectus,

Iubar enim intellectus

Dat ei qui iudicat;

Solem enim equitatis

Et serene ueritatis

Tegit et eclipticat.

50

Sol furuescit, sol languescit,

Sol noctescit et nigrescit.

Sol eclipsim patitur,

Quando nummus purgat reum

Et oppressa propter eum

Veritas omittitur.

51

Ista luna lux est noctis,

Sicut rectis atque doctis

Notum est iudicibus,

Qui per lunam diriguntur

Et per eam instruuntur

In obscuris casibus.

52

Quicquid male diffamatur,

Quicquid fetet et fedatur

Fetida luxuria,

Totum potest expiare,

Totum potest emundare

Burse dissenteria.

53

Nummus mundat symoniam,

Fenus, furtum et mechiam,

Dolum, sacrilegium;

Quantumcunque sit offensa

Bursa nummis bene tensa

Semper est remedium.

54

Quando iudex irritatur

Vt offensa remittatur

Excute marsupium!

Culpa nunquam expurgatur

Nisi prius transeatur

Per hoc purgatorium.

55

Quanto maior est crumena,

Tanto minor erit pena

Qua peccator plectitur,

Quia burse quantitate

Prauitatis perpetrate

Quantitas cognoscitur.

56

Quando iudex prouocatur,

Quando tonat et minatur,

Prodeat denarius,

Nam excussa graui bursa

Mitigatur licet ursa

Seuiat atrocius.

57

Hii qui solent iudicare,

Quando debent reo dare

Congruum iudicium,

Per crumenam diriguntur,

Nam per illam metiuntur

Penas delinquencium.

58

Iudex semper penam taxat

Et infligit uel relaxat,

Sicut docent loculi;

Semper enim pena datur

Et, ut detur, mensuratur

Per mensuram sacculi.

59

Quando saccus est inanis,

Tunc reatus est inmanis

Et indignus uenia,

Sed si saccus satis turget

Non est culpa quam non purget

Absque penitencia.

60

Ille debet penitere

Cuius bursa caret ere,

Cuius bursa uolitat;

Sed qui bursam habet plenam

Non meretur ferre penam,

Dum crumena cantitat.

61

Ille debet penitere

Qui peccatum abolere

Nullo potest munere;

Sed si bursa scit ridere,

Non oportet reum flere

Nec peccatum plangere.

62

Quando reus est plectendus

Et pro culpa feriendus,

Nummus satisfaciat,

Quia crimen imputatur

Donec nummus offeratur,

Donec bursa pariat.

63

Bursa uirgo non amatur;

Placet quando fecundatur

Et ad partum properat;

Partus enim burse talis

Castitatis uirginalis

Glorie preponderat.

64

Bursa facit sapientes,

Opulentos, eloquentes,

Bursa facit nobiles;

Fures reddit innocentes,

Seruos facit presidentes,

Et exaltat humiles.

65

Bursa purgat meretrices

Et honestat saltatrices,

Rusticos nobilitat,

Nam sutorem saccus plenus

Ad regale trahit genus

Et de ceno suscitat.

66

Bursa facit gloriosos,

Inclitos et generosos,

Purgans uenam sanguinis;

Quando iubar et lumen dat,

Genus mundat et emendat

Vi priuatum luminis.

67

Saccum quando satis tumet,

Quis audebit, quis presumet

Prouocare temere?

Saccum nemo superare,

Nemo potest expugnare,

Nemo potest uincere.

68

Solus ille succumbebat,

Solus solet et solebat

Litigando cadere,

Cuius cassa fuit manus,

Cuius bursa fuit anus

Aut non potens parere.

69

Bursa que non habet rugam

In pauorem et in fugam

Vertit aduersarios;

Nunquam enim superatur,

Nisi quando corrugatur

Vel non parit filios.

70

Bursa placet iuuenilis

Si sit feta, sed anilis

Propter rugas spernitur;

Quando tensam habet cutem

Pacem parat et salutem

Et a cunctis colitur.

71

Bursa grauis et referta

Causa solet in incerta

Iudicem dirigere,

Nam in burse libro legit

Quantum crimen reus egit

Et quo dignum uerbere.

72

Bursa quanto plus inflata

Tanto semper ad peccata

Diluenda forcior;

Quanto magis est gibbosa,

Tanto magis preciosa,

Tanto laudabilior.

73

Nummus solet temperare,

Nummus solet mitigare

Iudicis seuiciam;

Sonum enim facit mitem,

Cum uult, ut uult, claudit litem,

Quam uult dat sentenciam.

74

Iudex prauus nummo fauet,

Nummum amat, nummum auet,

Nunquam iuuans querulum

Nisi bursa consulatur

Cuius luce regulatur

Dando litis calculum.

75

Non peccati sed crumene

Quantitatem praui bene

Iudices considerant.

Sic, sic, iuris professores,

Immo iuris peruersores

Loculis obtemperant.

76

Prauus iudex et iniqus,

Tortuosus et obliqus

Nummo solet instrui;

Propter bursam fauet prauis,

Si sit pregnans, si sit grauis

Et uicina partui.

77

Pauper quia non ornatur

Per crumenam si loquatur

Loquitur barbarice;

Diues nunquam barbarizat,

Cuius bursa citharizat

Et allegat lyrice.

78

Splendent uerba splendidorum,

Sed nunc sermo miserorum

Miser est et rusticus;

Nemo potest allegando

Compte loqui nisi quando

Factus est ydropicus.

79

Purpuratum et nummosum

Oratorem graciosum

Bursa facit pendula;

Pauper quia barbarizat

Cuius bursa non ymnizat,

Verberatur ferula.

80

Verba Codri contempnuntur,

Clara ueste condiuntur

Diuitis eloquia,

Nam in ueste deaurata,

Non in toga depannata

Sapit eloquencia.

81

Qui lucentes uestes gerunt

Luminosa uerba serunt,

Male loqui nequeunt;

Nichil dicunt inornate,

Nam de uestis claritate

Clara uerba prodeunt.

82

Talis sermo, qualis uestis:

Hac nitente nitens est is;

Qui fert pulcrum pallium

Verba profert gloriosa,

Nam de ueste preciosa

Verbi uenit precium.

83

Sermo satis honestatur

Qui colorem mutuatur

A colore clamidis;

Sermo satis est urbanus

Quem gemmata iuuat manus

Per decorem iaspidis.

84

Sermo satis est ornatus

Quem ornatus, quem gemmatus

Digitus autenticat,

Quem saphirus, quem thiara,

Quem smaragdus, quem precara

Trabea clarificat.

85

Luculentum uestimentum

Radix est et fundamentum

Floride facundie;

Turpis toga decolorat,

Turpat, fedat et deflorat

Iubar eloquencie.

86

Si mechiam commisisti,

Quam ius uetat et lex Christi,

Iudicis ciragrici

Prurientem unge uolam,

Per hanc enim artem solam

Liberantur lubrici.

87

Quando iudex stomacatur,

Frendet, fremit et bachatur,

Stridet, tonat, fulminat,

Bursa grauis ostendatur

Que si fluxum paciatur

Mundat quicquid inquinat.

88

Nummus potens est ubique:

Quicquid actum est inique,

Quicquid est anormalum,

Per crumenam regulatur,

Per quam pena relaxatur

Et sopitur scandalum.

89

Nudo nullus est amicus;

Pauper enim et mendicus

Est bubone uilior;

Nudo nullus est adiutor,

Paupertatis enim tutor

Est fenice rarior.

90

Omnes gentes nummum tremunt;

Nummi uicos, urbes emunt,

Agrum agro copulant;

Omne robur et potestas,

Decor, decus et maiestas,

De crumena pululant.

91

Culpa leuis est ut pluma

Quem tuetur burse struma

Vestisque purpurea;

Sed si desunt hii tutores,

Erunt culpe grauiores

Omni mole plumbea.

92

Si te iudex aspernatur

Et que dicis criminatur,

Propter crimen timite;

Muta uestem, linguam namque

Delicatam sericamque

Dabunt uestes serice.

93

Diues semper audietur,

Pauper stultus repelletur,

Quia garrit actice;

Purpuratus commendari

Tulliusque nominari

Meruit pro murice.

94

Qui uestitu sorduerunt

Nunquam munde potuerunt

Loqui uel rethorice;

Nemo nisi purpuratus,

Trabeatus, anulatus,

Loquitur canonice.

95

Nemo bonus hiis diebus

Sine nummis, sine rebus,

Sine facultatibus,

Sine bursis, sine saccis,

Sine bobus, sine uaccis,

Sine multis opibus.

96

Solus nummus facit iustos,

Qui defensor est et custos

Contra uires hostium;

Solus facit innocentes,

Principantes, presidentes,

Solus dat dominium.

97

Nummus naues multas parat

Quibus maris undas arat

Et committit prelium;

Subdit sibi regiones,

Ad remotas naciones

Porrigens imperium.

98

Nummus muris montes ambit

Quorum uertex astra lambit,

Celum terret turribus;

Alte nubes admirantur,

Admirantes indignantur

Se supponi menibus.

99

Pauper egens, nummo carens,

Velit, nolit, nummo parens

Sacculo subicitur,

Quia nunquam est dilectus

Qui nil habet, set despectus

Et nil esse dicitur.

100

Quando pauper diligetur

Et amicum sorcietur

Tunc arescent maria,

Tunc terrebunt lupos oues,

Sacerdotes erunt boues,

Sitharedus simia.

101

Tunc nix cadens erit nigra,

Tunc testudo tarda pigra

Sicut ceruus saliet,

Tunc stirps erit sensus capax,

Tunc cum agnis lupus rapax

Pacem firmam faciet.

102

Tunc mons molem non habebit,

Terre celum adherebit,

Tunc pix erit candida;

Tunc cantabunt corui bene,

Crocitabunt philomene,

Flamma fiet gelida.

103

Tunc racemos dabit spina,

Mons Carmelus siue Syna

Tunc uelificabitur;

Lepus erit tunc athleta,

Lupus pastor, bos poeta,

Mare tunc arabitur.

104

Tunc Stix erit sine trenis,

Sine planctu, sine penis,

Pontus sine piscibus,

Adulator sine dolo,

Celi spera sine polo,

Senex sine litibus.

105

Tunc carebit anus rugis,

Vina uerbis, aula nugis,

Tunc uolabunt arbores;

Tunc prorumpet in sermones

Bos et capra, tunc leones

Formidabunt lepores.

106

Tunc uolema producentur

De sambuco, tunc nascentur

Serasa de salice;

Tunc de saxis exprimetur

Liquor lactis, et loquetur

Asinus rethorice.

107

Tunc hiulca mens auari

Que non potest saciari

Nummis saciabitur;

Tunc producet ficus spina,

Rampnus uuas et gallina

Vulpi confitebitur.

108

Tunc admittet pontus pontem,

Tunc labentur contra montem

Violenta flumina;

Tunc errantes stelle stabunt,

Terra curret et uolabunt

Nubes contra flamina.

109

Tunc carebit ymbre bruma,

Tunc natabit plumbum pluma

Palleaque leuius;

Tunc uolabit sus pennata,

Tunc uidebit oculata

Talpa lince clarius.

110

Modo sancti carent uictu,

Cruciati fame rictu

Deridentur patulo;

Modo uirtus et honestas

Quibus comes est egestas

Omni carent titulo.

111

Modo boni mores uilent,

Modo sacre leges silent

Et succumbit equitas;

Modo dolus dominatur,

Inpostura gloriatur

Et laudatur prauitas.

112

Modo simplex bos uocatur,

Modo probus exprobratur,

Subsannatur sanctitas;

Modo iura uiolantur,

Boni ritus irritantur,

Modo floret falsitas.

113

Modo iacet res neglecta,

Modo uirtus est despecta

Morumque sinceritas;

Dolus delet uite formam,

Honestatis tollit normam

Scelerum enormitas.

114

Modo pius deprauatur,

Modo rectum incuruatur,

Premitur simplicitas;

Modo ueri preco tacet,

Modo mollis palpo placet,

Modo dormit ueritas.

115

Modo ueri preco tedet,

Set ad latus regis sedet

Palpo palpans uicia;

Modo nullus purpuratur,

Nisi dicat et loquatur

Principi placencia.

116

Modo tuba ueritatis

Est exosa, fortunatis

Placet assentacio;

Modo placet adulator,

Modo ueri predicator

Dignus est supplicio.

117

Modo tedet ueri lima,

Modo dolus, modo zima

Placet adulancium;

Modo placet qui blanditur,

Qui seducit et mentitur

Et colorat uicium.

118

Veri preco luit loris

Culpam suam, nam per oris

Vulnerat aculeum;

Palpo, quia nullum ledit,

Nullum uerbi uirga cedit,

Dicitur os aureum.

119

Modo soli diliguntur

Et honores consequntur

Qui loquntur mollia;

Modo placet modus iste,

Modo solum hii sophiste

Magni sunt in curia.

120

Vbi modo soporatur

Vel in quibus occultatur

Veritas climatibus?

Ad quas terras, ad quas tribus

Est translata, et in quibus

Latet mundi finibus?

121

Reus punit innocentem,

Potens premit impotentem,

Fortunatus miserum;

Fraudem facit frater fratri,

Pater proli, proles patri,

Socer fallit generum.

122

Si quis modo regis facta

Que rex esse uult intacta

Presumit arguere,

Propter uerba ueritatis

Crimen lese maiestatis

Dicitur committere.

123

Vbi modo commoratur,

In qua terra conuersatur,

Vbi manet equitas?

In quo specu uel qua cripta

Pulsa procul et proscripta

Latet modo ueritas?

124

Ve ue uobis scelerati,

Qui fauetis prauitati,

Qui fouetis scelera,

Qui dampnatis innocentes

Et fouetis pestilentes

Si precurrunt munera!

125

Ve ue uobis qui prestatis

Prauis opem, equitatis

Deserentes orbitam!

Cur non mortem cogitatis,

Cur non penam formidatis

Sceleratis debitam?

126

Ve ue uobis qui ridetis,

Et uidentes non uidetis

Quod mors uibrat frameam,

Iam iam edes ingressura,

Iam iam frontem mutatura

Lacteam in luteam!

127

Ve ue uobis qui ridetis

Et in mundi spem habetis

Gloria sophistica!

Ecce mundi pompa ruit,

Currit, transit, fugit, fluit,

Sicut unda lubrica!

128

Quid ualebit bursa turgens,

Cum mors seua, cum mors urgens

Inopina ueniet?

Auri pondus nil obstabit,

Nec argentum liberabit

Quando mors percuciet.

129

Mors non parcit purpuratis,

Nam non potest flecti datis,

Burse spernit adipem;

Non ignoscit potestati,

Non indulget maiestati,

Non ueretur principem.

130

Omnis mundi pompa transit,

Apud nullum diu mansit;

Contempnatur igitur!

Quia sicut fumus abit,

Nunquam stetit, nunquam stabit,

Ergo frustra queritur.

131

Mors non timens regis aulam

Neque castra plus quam caulam,

Concutit palacium

Sicut casas pastorales,

Edes ruens in regales

Sicut in tugurium.

132

Mortem nemo flectit dono,

Nemo leni lenit sono

Tinnientis loculi;

Nulli defert, nulli cedit,

Non se curuat, non obedit

Regi siue presuli.

133

Quis resistet, quis obstabit

Cum inuicta mors uibrabit

Iacula minancia?

Non obstabunt burse mille,

Neque ualla neque uille,

Neque gregum copia.

134

Cum instabit mors anela,

Non repellent eius tela

Muri siue menia;

Non arx, non ars, non cautela,

Non malagma, non medela,

Non maiestas regia.

135

Transit omnis potentatus,

Transit honor et ornatus,

Transit mundi gloria;

Risus fletu fimbriatur,

Et in luctu terminatur

Lubrica leticia.

136

Mors denudat purpuratos,

Et inclinat eleuatos,

Mors incuruat ardua;

Firma frangit, alta premit,

Nulli paret, nullum tremit,

Nulli flectit genua.

137

Mors Augustum non adorat,

Non plus timet uel honorat

Magna quam exigua;

Tribunali non terretur,

Sceptrum regis non ueretur

Neque mitre cornua.

138

Mortis dure dura lima

Summa limat sicut ima,

Prima sicut ultima;

Quem obtruncet non discernit,

Ferit, terit, spernit, sternit,

Magna sicut minima.

139

Mors superbos domat duces,

Mors tirannos terit truces

Ruit in sceptrigeros,

Non ministros ceruicosos,

Non strepentes, non clamosos

Verita uirgiferos.

140

Mors pomposos expompare,

Mors magnorum incuruare

Non ueretur uertices;

Non lunatas, non corruscas

Spatas pauet plusquam muscas

Vel minutos culices.

141

Ecce mors non inuitata,

Non uocata, non rogata,

Regis intrat thalamum

Vt conquasset et collidat

Capud regis, nec formidat

Clauam plusquam calamum.

142

Reges fortes et potentes

Rupes altas exquirentes

Castra condunt forcia;

Muris student se munire,

Sed mors nouit transilire

Turres atque menia.

143

Reges intra castri muros

Putant esse se securos,

Sed a mortis faucibus

Nullus potens est ereptus,

Quamuis alta fossa septus

144

Anus metit mors rugosas

Et puellas speciosas

Aliquando percutit,

Lacque colli papulando,

Frontis uiua nouercando

Tenerosas excutit.

145

Mors non parcit speciei,

Lac decerpit faciei

Tenere puellule;

Non aurose defert trice,

Non roseto, non rubrice

Virginalis genule.

146

Contra dura mortis tela

Multa septus clientela

Cesar non defenditur;

Propter sensum non Catoni,

Propter uires non Sampsoni

Nec Miloni parcitur.

147

Cum mors arcum suum tendit,

Turris regem non defendit

Neque pixis medicum,

Nec athletam obex scuti,

Nec subtiles et acuti

Sillogismi logicum.

148

Mors quandoque iuniores

Rapit sicut seniores

Nec personam accipit;

Purpuratos ut saccatos,

Insensatos et striatos

Ausu pari corripit.

149

Mors que falx est senectutis

Aliquando iuuentutis

Decerpit florencia;

Mors in mollem immaturam

Sepe falcem mittit duram

Metitque uirencia.

150

Cum mors sua tela iacit,

Magnum parvo parem facit -

Nulla fit distinccio:

Bissus sacco sociatur,

Scurre Cesar copulatur,

Regibus opilio.

151

O quam multi modo stertunt

Dormientes, nec aduertunt

Quod mors stat ad ianuam,

Care carum ablatura,

Sponse sponsum, et factura

Iam de nupta uiduam.

152

Omnis pompa temporalis

Vt ros, ut nix, ut fumalis

Vapor cito preterit;

Transit sicut aque bulla,

Modo magna, modo nulla,

Mox post ortum interit.

153

Hec de mundi uanitate

Quam mors claudit insperate

Scripsi sicut potui;

Hic labore superatus

Et scribendo fatigatus

Calcem do tractatui.

154

Hic hoc opus terminetur,

Terminatum destinetur

Pueris Wymburnie:

Orent illi pro me Deum,

Et orando mundent reum

A peccati sanie.