De pugna contra mundum et cupiditatem

 

Pugna multiplici pugnare student inimici,

Ingenti cura procurant prelia plura.

Obstruitur segni celestis ianua regni,

Que patet insomni, qui tempore pugnat in omni.

5

Cura pervigili te mundo subtrahe vili,

Obstes hostili turbe probitate virili!

Corde quid inmundo spem ponis in hoc, homo, mundo?

Vultu iocundo cur hic canis ore rotundo?

Linque relinquentem mundum, fugias fugientem,

10

Sperne senescentem, modicum dulcoris habentem!

Quamvis fecundus reprobis in funere mestis

Deficiet mundus, quos destruet ignea pestis.

Herens labenti fit proximus ipse ruenti,

Ad flatum venti cadit innitendo cadenti.

15

Nemo frui Christo mundo poterit simul isto;

Hoc fit plerumque: duo querens perdit utrumque.

Contaminat clerum labens opulentia rerum,

Dum mundum miserum colit in brevitate dierum.

Clerice, tonsura notat, ut sit mens tua pura,

20

Que sunt lapsura, tibi non sit querere cura!

Aurea non poma cupias, morum sed aroma,

      Cum sit rasa coma, lubrica membra doma!

Querit confundi, qui gestit culmina mundi.

Non vicio caret ambicio, crux ambiciosi,

25

Cor nimio desiderio cruciat viciosi.

Quamvis nunc blandum, non est breve culmen amandum,

Non est hic standum sed ad esse perhenne volandum!

Infima maiestas, quam non regit alta potestas,

Mentis tempestas est, qua sepelitur honestas.

30

Presunt carnales et subsunt spirituales,

      Errores tales, Christe, fugare vales.

Rerum successus est a virtute recessus,

Rebus homo pressus nequit ardua scandere fessus.

Vt tempestates evita prosperitates,

35

Redde Deo grates, dum suffers asperitates!

Orbe viatores sumus, orti ferre labores,

Vt per sudores superos habeamus honores.

Quilibet hic hominum se non dubitet peregrinum,

Qui graditur peregre, quod longe sit, ferat egre!

40

Vt quid, homo, curas ad honorum currere curas?

Qui modicum duras, cur gliscis opes nocituras?

Argentum queris avidus, qui servus es eris,

      Divicias sequeris, vix benedictus eris!

Vt quid turbaris, homo, iugiter excruciaris,

45

Gazas venaris tenebris tradendus amaris?

Orbis per vasti spatium quecumque parasti,

A te disiuncta perdes, o perdite, cuncta!

Terram, terra, fodis, matrem quasi vipera rodis,

      Scis hiis, quos prodis, mille nocere modis.

50

Non sata sepe metis, tibi non est hora quietis,

      Horis secretis anxius antra petis.

Es tibi crudelis, tibi non vis esse fidelis,

      Non eris in celis, si fore talpa velis.

Si bona tu scires, non tanta pericla subires,

55

      Nec premeres vires, qui ratione vires.

Non tua quesita res est totiens repetita,

      Labitur hec vita, nemo beatus ita!

Caro, cur lambis, o mens, terrena quid ambis?

Non ditant hominem res, que faciunt cito finem.

60

Res in querendo labor est, pavor in retinendo

Ac in perdendo dolor, errat dives habendo.

Census augmentum plerumque parat nocumentum,

Non complementum dant rerum lucra fluentum.

Pretereunt et non redeunt presentia queque,

65

Gaudia prorsus eunt, pereunt ioca divicieque.

Sunt nil cernentes, in culpe nocte potentes,

Regnum querentes mundi, bona nulla volentes.

Gazas incertas, homo, cur adquirere certas?

Portas paupertas paradisi cernit apertas.

70

Vt pix tangentem maculat, sic lucra volentem

Divicie mentem, mundi brevitate fruentem.

Plus rem formosam puer optat quam preciosam,

Spernit lucrosam, sequitur rem deliciosam.

Sic homo mundanus bona querit inania vanus,

75

      Porrigit insanus ad mala lucra manus.

Fraudis pincerna contemnit regna superna;

Vix vult eterna bona, qui cupit ista moderna.

Non vult mens pura, que finem sunt habitura,

Ad permansura bona dirigitur sua cura.

80

Mens hominis dura, cupidi non est sine cura,

Vult defectura bona plus quam regna futura,

Iussa Dei summi violat dilectio nummi;

Est vilis servus, quem subiugat eris acervus.

Gaudia gazarum, que damna parant animarum,

85

      Semina culparum crede valere parum!

Orbis amatores folio sunt mobiliores,

Turbant terrores hos exhilarantque favores.

Quando quis est sospes, trahit illum mundus ut hospes,

Cum iacet egrotus, uni vix est homo notus.

90

Dum bibit ydropicus, sitit, est sibi sic inimicus,

Turgidus et siccus sibi non est dives amicus.

Sicut in estate nocuum fundit draco virus,

Sic et homo dirus malus est in prosperitate.

Sevit homo servus propter sua lucra protervus.

95

Est mos antiquus, quod amatur dives iniquus;

Si sit mendicus, fugit illum fictus amicus.

Diligitur plenus opibus, vilescit egenus.

Pauperis obscenus est sermo, potentis amenus:

Cum loquitur dives, audire volunt bene cives,

100

Cum pauper fatur, contemnitur et reprobatur.

Felix esset homo, si sepe revolveret in se,

      Rerum labentum quam sit amarus amor!

Rebus mundanis homo debet taliter uti,

      Perpetis ut valeat lucis honore frui.

105

Hanc vitam vita, dum vivis, sis heremita!

Cur gaudere petis, ubi non est terra quietis?

Quod manet, acceptum tibi sit, quod transit, ineptum!

Cur te seducis rebus miscendo caducis,

Cur non te ducis ad vere gaudia lucis?

110

Te miser, aspice, corrige, profice, vivere si vis,

Celica respice, terrea despice, plena nocivis!

Omnia despicere potes et minime retinere,

Dives eris vere, si gazas spernis habere.

Si recte cernis, tua sunt bona, que modo spernis;

115

Non bene discernis, si prefers ima supernis.

Gazas spernendas docuit Ihesus et fugiendas.

Sint sursum mentes terrestria despicientes,

Namque Deus gentes ad se recipit venientes.

Omnipotens mentem solus replet esurientem,

120

Lucris ardentem nummus non implet habentem.