Invectio contra predones

 

Mentem predonis laqueus ligat ambicionis.

      Est virtus donis abstinuisse bonis;

Est scelus obscenum vi tollere ius alienum.

Gloria raptoris non permanet omnibus horis.

5

Cur, homo, declinas? bona fac, dimitte rapinas!

Hec si iussa sinas, tibi mortis damna propinas.

Flebit robustus peccatis raptor honustus,

Sevus et iniustus eternis ignibus ustus.

Vita tyrannorum gravis est et plena laborum,

10

Seviciam quorum teret urgens pena dolorum.

Digna teri ficus reus est homo, crux et iniquus,

Durus et antiquus crucis insipiens inimicus.

Non habet eventus felices predo cruentus,

Fraudibus intentus tolerabit vim violentus.

15

Indiget exactor, sed abundat homo benefactor,

Fame detractor est sevi criminis actor.

Qui sua preda vorat, aliena vorare laborat,

Predo boves predatur, oves, animalia bruta,

Cuncta rapit, sine lege capit, minora minuta.

20

Cessat sepe satur lupus, esurit, insidiatur;

Predo venatur aliena, nec hiis saturatur.

Sepe facit facinus stans in latebris inopinus,

Ad mala festinus, a quo premitur peregrinus.

Quando quis ostendit bona pravo, cum reprehendit,

25

Protinus offendit, quia non oleum sibi vendit.

Crescit, decrescit, raptis spoliis ylarescit,

Parcere nescit et evanescit, non requiescit.

Ad scelus accelerans homines homo carpit inique,

      Torquet et extorquet noxietatis opes.

30

Corruptus raptor raptoribus associatus

      Res rapit et raptas prodigit absque mora.

Respuit hortantem, gravat omnes, odit amantem,

Ore placens ungit, latitante tyrannide pungit.

Credulus audit aves, irascitur et cito gaudet,

35

Ecclesie claves contemnere reprobus audet.

Augurium dolus est, exercicium viciosum,

Auguris est studium, desiderium scelerosum.

Infelix augur deceptus decipit et, dum

      Se putat indemnem, damna parantur ei.

40

Fraudis amatores miseri sunt, deteriores

Diri predones quam fures sive latrones:

Luce nocet latro, fur tempore subripit atro,

Semper obest fractor pacis, belli reus actor.

Se nimium iactat, pecus ac hominem male mactat,

45

Ius detestatur, qui nulla lege ligatur.

Rapta resarcire numquam vult filius ire,

Sepe librum tangit iurans et federa frangit.

Vix est pacificus, qui publicus est inimicus.

Eger, mendicus moritur, cito raptor iniquus

50

Privans privatur vita, crucians cruciatur.

Vix aliquis plangit, sed in eius plebs nece pangit,

Fama silet vana, perit eius pompa prophana,

Hunc dum claudit humus, abit eius laus quasi fumus.

Predones steriles, quia membra rapacia viles,

55

Vulturibus similes vires frangunt iuveniles.

Stantibus in silvis sunt grata cadavera milvis,

Formidant pulli milvos, parcunt quia nulli.

Predo tyrannizat, inopi nocet et citharizat,

Heu, thesaurizat penas, populos colaphizat!

60

Sepe dolo magno parat insidias lupus agno:

Sic per maiores paciuntur damna minores.

A magno premitur minimus, sic in scelus itur.

Nunc regnant turbe raptorum qualibet urbe

Torvi predones; violenti vispiliones

65

Infligunt penas predando res alienas.

Qui sua consumunt, aliena sibi male sumunt.

Plebis raptores tortores, tela, dolores,

Frigus et ardores, diversa pericla, labores

Propter lucra ferunt, sceleri scelus addere querunt.

70

Mitibus inmites bellum querendo Quirites

Multiplicant comites statuentes prelia, lites

Est scelus antiquum, quod honorat iniquus iniquum,

Odit pacificum, iustum reputans inimicum.

Cum dives fuerit sua damnatus retinendo,

75

Plus cruciandus erit raptor reprobus rapiendo!

Cor cupidum rapere, sed avarum vult retinere,

Adquirit temere, quia compelletur egere.

Si sint solvendo raptum nisi restituendo,

Celum raptores perdunt patrios et honores;

80

Dantes damna rei damnandi sunt abigei.

Cecior est ceco, qui stans in equo nocet equo.

Agricolas quare violas animo truce, gentes,

Predo, volas in ruricolas, affligis egentes?

Culmine qui polles, sermones respue molles;

85

Vellem, quod nolles alienos tollere colles!

Absque gravaminibus vives, si culmina nolis,

Nam neque principibus contingunt gaudia solis.

Debet nemo pius ditari rebus alius,

Res proprias gratis dare, cum sit opus probitatis;

90

Alterius rapere res crimen constat habere.

Hostes exterre, Deus, agricolis mala terre

Promptos inferre letantes tempore guerre!

Evertas, Domine Deus, omnia castra rapine,

Vt sine sint homine subite subiecta ruine!

95

Dona, pax, pacem, linguam disperge loquacem,

Terrens audacem populum, converte rapacem!

Que quibus extorsit iniuste, quisque memor sit,

Restituens plene res, que fuerint aliene!

Perde, Deus, gentes contra ius bella volentes,

100

Sterne resistentes, predonum comprime dentes!

Quas nisi reddiderit, sua certe perdere querit,

      Reddere non poterit, cum tumulatus erit.

Credens Iudeus aliis aliena Zacheus,

      Reddens spontaneus desiit esse reus.

105

Provideas, que das, ut sint tua, desere predas,

Non alios ledas, sed cunctis debita reddas!

Cessent predones, latrones, vispiliones,

Nunc susurrones sileant, caveant epulones,

Vitent lenones eternas perditiones!

110

Omnis homo credat, sua crimina ploret et edat,

Mors mala ne ledat, que debet reddere, reddat!