Godescalcus Saxo carmina II 1

Testo base di riferimento: K. Strecker, 1951

Altre sezioni


1

O mi custos, o mi heros, mi pater misericors,

Flecte, precor, ad me tuos miseranter oculos

Lucem super omnem pulchros, super solem splendidos.

2

Tuque, mi redemptor, Christe, fili patris optime,

Dignare tuo cum patre me, quaeso, respicere,

Vt respectus possim flere miser amarissime.

3

Tuque, spiritus o sancte, pie mi paraclite,

Qui ex patre filioque procedis assidue,

Me tuo misellum more conturbandum commove.

4

Novi namque me peccasse contra te gratissime,

Sicut die, ita nocte, corde, ore, opere;

Laboravi semper valde te, deus, offendere.

5

Laboravi, inquam, valde plura mala facere,

Quam sint homines in orbe, quam astra in aethere,

Vel quam pisces intra mare, arena in litore.

6

Volo unde nunc lugere, sed non possum, domine;

Sine te quivi peccare, sed nequeo plangere,

Sine te sum lapsus male, sed non possum surgere.

7

Non enim possum plorare nec lamenta fundere,

Potui multa patrare qui mala cotidie,

Quorum soli patet tuae numerus scientiae.

8

Caro ita quidem mea sine te est arida

Sicut terra sine aqua, sicut petra rigida,

Oculorum est pupilla ceu cristallum frigida,

9

Sicque sicut silex dura cuncta sunt precordia;

Ideo non valet ulla emanare guttula,

Exque me nec saltem una ire potest lacrima.

10

Proinde meorum multa criminum cum milia

Sint et plora quam arena marina per litora

Atque multo graviora massa extent plumbea,

11

Clamat, ecce, supplex mea nunc ad te miseria,

Petens, ut digneris tua me misericordia

Hac respicere in hora torpentem socordia.

12

Age iam mei mollita de cordis duricia

Educ, quaeso, modo multa lacrimarum flumina

Ad facinora deflenda simul et flagitia.

13

Graviter peccavit mea nam tibi dementia,

Fortiter succurrat tua sed mihi clementia,

Quoniam est tibi tanta ceu nulli potentia.

14

Tu es trinus, tu es unus, tu es potentissimus,

Tu es pius, tu benignus, tu es clementissimus,

Ob hoc meis da dignatus flumina luminibus.

15

Tu petram in stagna dudum convertisti laticum

Atque rupem in aquarum fontes multiplicium,

Tu potes cor ita meum emollire ferreum,

16

Tu pectus adamantinum reddere ut carneam,

Tu mutare nunc belvinum in humanum animum

Veteremque vel antiquum iam novum spiritum.

17

Ad cadendum sola mea sufficit miseria,

Ad surgendum eget tua sed misericordia,

Quia inest mihi multa, pro dolor, vecordia.

18

Porrige iam lapso manum, da luctum, da gemitum,

Dona fletum, dona planctum ploratumque plurimum

Facque cor humiliatum, conturbatum spiritum.

19

Plorem, pater, vehementer te donante iugiter;

Plorem, fili patris, semper, flagito suppliciter;

Plorem, spiritus o sacer, te favente inpiger;

20

Lacrimer indesinenter et incessabiliter,

Lamenter necnon instanter, infatigabiliter,

Vt post perpetim consoler tecum et exhilarer.

21

Summe pater, miserere ac misericordiae

Miseranter, quaeso, tuae clemens reminiscere

Et ad meum me adtrahe forti Iesum robore.

22

Tuque, domine o Christe, o caput aecclesiae,

Adtractum, deposco; ad te me dignanter recipe

Et receptum solidare in te noli spernere.

23

Tuque, spiritus o sancte ac dulcis paraclite,

Mei semper meminisse noli, rex, contemnere,

Sed da patrem filiumque atque te diligere.

24

Deus trine, deus une, deus clementissime,

Trinitas colenda corde, mente atque pectore,

Vnitas amanda valde omni nobis tempore.

25

Qui es quadri diligendus orbis in climatibus,

Sed mei plus irritatus corporis, heu, sensibus

Quam sis mundi a totius, credo, peccatoribus,

26

Miserere, quaeso, deus, miserere concitus,

Succurre, deposco, prius quam inferni abyssus

Me absorbeat, quo nullus utilis est gemitus.

27

Respice quapropter prius, pater, fili, spiritus,

Trine atque une deus, pereat quam famulus,

Quem plasmasti tuis pius miserando manibus.

28

Manuum tuarum opus respice clementius;

Si respexeris, ploratus sequetur uberrimus,

Immo simul ululatus erit amarissimus.

29

Ego, pater, ille tuus prodigus sum filius,

Abs te procul exul factus qui fui diutius

Meretricibus coniunctus et consumptis omnibus

30

Quae tu bonis es largitus panis miser indigus

Effectus fui subulcus, saturari cupidus

Siliquis, sed dedit nullus, quae dabantur suibus.

31

In me autem nunc reversus cum sim mendicissimus

Cumque tuae sciam prorsus multos penetralibus

Mercennarios in domus abundare panibus,

32

Reminiscens, quod benignus es atque piissimus,

Pietate tua fisus, quamvis indignissimus

Nomine servi misellus filiique penitus,

33

Advolutus clamo tuis eiulans vestigiis:

Pater mi, peccavi meis in caelum miseriis

Atque coram te delictis gravibus et nimiis.

34

Non sum dignus dici tuus servus, nedum filius,

Sed iamiam dignetur meus pater clementissimus

Tractare suam benignus pietatem cicius.

35

Eripe de portis mortis me, pater amabilis,

Pereat ne tui iuris suis plasma meritis;

Abest panis, adest famis pestis miserabilis.

36

Nemo panem habet vitae preter te, altissime,

Quem nunc cernor esurire, indignus percipere,

Sed gratuito largire tu pius hunc munere.

37

Saginatus est occisus fratri meo vitulus,

Qui fuit peregrinatus a patre diutius,

Cum multis luxuriatus miser meretricibus.

38

Qui ad te ubi reversus fuit mendicissimus,

Consumptis paternis rebus atque bonis omnibus

Indigens suilli victus, sed carens hoc funditus

39

Inops panis, dives famis ut est piis oculis

Alonge respectus patris, est donatus osculis,

Amplexatus et benignis vehementer brachiis.

40

Aliud nil fuit fassus, ni quod esset filius

Eius ultra iam indignus; servis a fidelibus

Prima stola est indutus, inque manu anulus

41

Est confestim sibi datus, tegumenta pedibus,

Pariterque saginatus est occisus vitulus,

Sicque fuit epulatus tecum, pater, filius.

42

Ergo quia est inventus, fuerat qui perditus,

Rediit resuscitatus et revixit mortuus,

Gaudio magno gavisus est cum servis dominus.

43

Igitur ego ipsius nunc ad te fraterculus

Clamo tuis advolutus, pie pater, pedibus,

Tuus, fateor, indignus nihil minus filius.

44

Ecce petit . . . . . . . . . . . veniam sceleribus

Pro suis, offensum quibus te tristatur pluribus,

Quam polus ipse depictus splendeat sideribus.

45

Ergo sicuti tunc pius nihil haerens amplius

Tam clementer es misertus nato currens obvius,

Miserere sic dignatus modo mei ocius.

46

Et quidem nil eo minus verum multo amplius

Peccavi tibi protervus diebus ac noctibus,

Ad bonum, pro nefas, tardus, ad malum promptissimus.

47

Iustificavi misellus meis facinoribus

Peccatores omnes, mundus quos tenet quadrifidus,

Proinde peto prostratus, miserere cicius.

48

O Iesu, quatriduanus, bone pastor, Lazarus

Mortis in sepulcro situs iamque nimis fetidus,

Monumento quamvis pressus, iamiam scatens vermibus,

49

Ecce iacet interemptus multis pro criminibus,

Quae gessit econtra stultus, segnis, hebetissimus,

Privatus velut ambobus cum sensu luminibus.

50

Freme, freme, bone Iesu, ac turbare spiritu,

Lacrimare pio fletu servi pro interitu,

Propria qui semet manu interemit iamdiu.

51

Clama, clama, Iesu Christe, voce magna, domine:

"Prodi foras, tumulate, veni foras, Lazare,

Exi, exi ac procede iam mortis de carcere!"

52

Si clamaveris me, Christe, redemptor piissime,

Exibo laetus repente ac procedam propere,

Quin vita servum vocante fugiet mors rapide.

53

Ligatus pedes et manus faciemque Lazarus

Prodiit ille antiquus voce dei excitus:

Sic ego, plus licet vinctus, non prodibo tardius.

54

Fili dei Christe vivi, iube tui Lazari

Pedes manus ora solvi et abire desini

Et vestigiis advolvi sui sacris domini.

55

Iam tibi tuoque patri, quin sancto spiritui,

Trino deo atque uni corde, ore supplici

Grates ago voce tali honore sub triplici:

56

Benedictus sit excelsus genitor et genitus

Spiritus necnon et sanctus, predulcis paraclitus,

Per quem suus est secundus suscitatus Lazarus,

57

Manicis qui magnis vinctus, constrictus compedibus

Flammis eram destinatus poenarum ultricibus,

Quae tormentis extant prorsus plenae multiplicibus.

58

Gloriam cantabo sane omni tibi tempore,

Si digneris evocare mortis me de limine,

Cui est vita cum patre et regnum cum flamine.

59

Tange, tange, Iesu Christe, meos clementissime

Oculos et squamas inde serpentinas abice

Fluminaque multa valde lamentorum elue.

60

Tactos terge et reterge, quo plus fluant lacrimae,

Fluant nocte, fluant die, ut possint restinguere

Flammas, quae sunt mihi iure poenis meis debitae.

61

Spiritus o sancte, pia respice me gratia

Et mersum mortis in ima me, precor, vivifica

Ac vivificatum tua luce iam illumina.

62

Gratis nam fecisti tua me misericordia,

Gratis, flagito, reforma demum et resuscita;

Gratis tua dantur dona, hinc dicuntur "gratia".

63

Memento, domine deus, quod, gignens ac genitus

Vt est potens utque pius, sic tu nihilominus

Ante secla es benignus, mitis, potens, validus.

64

In quemcumque enim spiras, statim hunc vivificas,

Cum patre, cum prole tonas, regis et illuminas,

Gratiam cui vis donas, solidas et vegetas.

65

Quos placet, benigne vocas, vocatos sanctificas,

Humiles pius exaltas et altos humilias,

Inmundosque quos vis mundas, inpuros purificas.

66

Quid plura? leprosos purgas, impios iustificas,

Cum patre proleque cunctas quas vis mentes recreas

Insuper et recreatas pariter glorificas.

67

Quamobrem te, deus pie, postulo humillime,

Cito mihimet succurre cum patre, cum sobole,

Et ovi nimis infirme gratiam iam tribue.

68

Da, precor, in te clamare "abba, pater, domine"

Necnon atque "Iesu Christe" simul, quaeso, dicere

Quin et te "o flatus alme" vocare humillime.

69

Da timere, da amare, da frequenter colere

Patrem, prolem, sanctum atque da flatum diligere

Toto corde, tota mente toto necnon pectore.

70

Esto mihi timor ingens atque amor vehemens,

Diligam te nimis timens timeamque diligens

Serviamque contremiscens, contremiscam serviens.

71

Exue me, peto, meis, domine, flagitiis,

Quibus te offendi nimis retro actis seculis,

Et nunc quoque plura priscis addo nova maculis.

72

Deduc me in viam pacis, cum obire iusseris,

Portioque mihi lucis tunc patescat perpetis,

Merear et cum beatis te laudare angelis.

73

Gloria, laus, honor patri, proli ac spiritui

Ex ambobus procedenti ante orsa seculi,

Trinitati lux perenni, unitati perpeti.