7. de uiro sene et uxore iuuene

Magnifice quidam uir quadam diues in urbe

      Vxoratus erat, et tamen ipse senex.

Coniunx huius erat natiuo pulcra colore

      Gestibus aut gestis, eloquiisque placens.

5

Dentes huius erant niueo candore decori,

      Huius uincebant labra rubore rosas.

Nigra superciliis, oculisque uagantibus alba,

      Fronteque purpurea lucida, fulua genis,

Argentumque gula superans aurumque capillis:

10

      Si licet hoc fari, non minor ipsa dea.

Corpore pulcra, dee similis, set mente Medee,

      Membris formosa, set ratione carens.

Ista iuuentutis uanas laxabat habenas

      Prestando furtim cornua sepe uiro.

15

Vir tamen istius uice quadam corde notauit

      Quod sibi fraus posset, coniuge dante, dari.

Cum non sufficeret sibi debita reddere, dixit:

      "Hec michi non seruat uxor amata fidem".

Vnde semel caute finxit se longius ire;

20

      In camera latitans mansit, et uxor ait:

"Sit maledicta dies que me sic perdere fecit

      Tempus quo misero sum male nupta seni.

Ludere cum uellem, tussit, multusque catarrus

      Tedia multa gerit nocte dieque suus.

25

Ad minus hac potero congaudens nocte iocari,

      Et tristis mecum non erit ille senex.

Ad iuuenem carum, prudens ancilla, recurre:

      Sumere dic ueniat basia mixta iocis".

Hec domine precepta sue perfecit, et ipse

30

      Accessit iuuenis, qui peramatus erat.

Quem uidet ille senex strictis amplexibus uti

      Et quasi quam fari non licet arte frui.

Tuncque dolens dixit: "Nimis est concordia uestra

      Dura michi, nimium displicet iste iocus".

35

Tunc, fugiente proco, permansit amasia tristis,

      Talia cui dixit tristior ille senex:

"Qui non est iuuenis, iuueni non associetur:

      Omne suum simile querit et illud amat.

Non amat ulla senem iuuenis, non diligit ulla

40

      Ni quantum secum quisque coire potest.

Nunc manifesta michi dedit experiencia scire

      Quod presumebam, iam nota, nota michi est.

Audiui tua uerba tuum recitancia crimen,

      Cumque proco uidi te simul esse tuo.

45

O meretrix immunda, tuum seruare pudorem

      Si non uis, aliam, uade, require domum!".

Vxor ad hec dicit: "Karissime uir, michi parce:

      Qualibet a culpa uiuere munda uolo.

Penitet et tedet me, si quid non tibi gratum

50

      Dixi uel feci: tu michi parce modo.

Si modo tu parcis, nunquam peccabo, set usque

      In cunctis adero subdita uelle tuo".

Tuncque maritus ei dixit: "Karissima coniunx,

      Parco tibi dum tu me peramare uelis".

55

Intrantes lectum, remanent in pace iugales;

      Mane tamen surgunt, tuncque maritus abit.

Inuenit hic socium, cui factum narrat et ipsum

      Consulit, et tandem consulit ipse seni

Dicens: "Non dicas ulli quod dedecet: esset

60

      Omnis culpa tua, dedecus omne tuum.

Si quod non sciri uis dicis, te tua lingua

      Indicat, atque tuum dedecus ipse refers.

Stultus adest quisquis uult custos coniugis esse:

      Nam custodiri femina nulla potest.

65

Quod tu non uelles cognoscere, querere noli:

      Querere non studeas dedecus ipse tuum".