10. de Gallicano et Constantia

Tunc Gallicanus rege mactus inclyto

Victoriosis sublevatus infulis,

Dum gratus Augusto atque carus cernitur,

Christo dicatam lege necti perpete,

5

Sibi iugalem postulat Constantiam.

Rex aestuare mente coepit anxia,

Sciens necari posse natam, quam teri.

Hoc illa nitens mente vulnus patria

Avertere, infit tunc: "Iugandam perhibe

10

Me Gallicano, dum Scythas evicerit.

Mox consul ut generque fiat regius."

Arrhae feruntur inter haec altrinsecus,

Fratres Ioannes atque Paulus virginis

Celsae magistri castitatis praesules,

15

Ambasque virgo Gallicani filios

Sibi retentat Atticam atque Artemiam

Quas ore votis ipsa Christo dedicat.

Procus subinde clausus urbe Thraciae

Gentis Scytharum inferre pauca dum pavet

20

Formidolosus signa multitudini,

Acervat aris sacra Martialibus;

Increscit hostis, invalescunt tristia,

Linquunt Quirites signa, cedunt barbaris,

Princeps volutans exeundi copiam,

25

Portum salutis satrapis Constantiae,

Paulo ac Ioanne percipit, votum Deo

Summo polorum qui monent enuntiet,

Christo ut dicetur erutus discrimini,

Fietque victor quam fuisset clarior.

30

Voventis ore quod probatum ut personat,

Iuvenis statu videtur ecce praeminens

Humero crucis vexilla promptus ingerens:

"Sectare et (inquit) me mucrone praeditus!"

Quem mox secutus bellicosos en videt

35

Viros utrinque praeparatos praelio,

Se roborantes atque praebentes opem

Subeat iubentes castra tutus hostica,

Ensem retectum hinc inde securus vibret,

Dum regis ad secreta scandit barbari.

40

Quibus ille visis pronus ad vestigia

Iam Gallicani, vota fundens, sternitur,

Vitam petendo cum suorum sanguine.

His impetratis, deditur cum liberis;

Posthac tributa se daturos asserunt,

45

Pactis et hoste liberantur Thraciae.

Hinc iam tribuni redditique milites

Christi parantur militare muniis.

Princeps sacratur, nuptiis abstemius

Vovens manere, sic triumphator redit.

50

Nec ante Romam provehendus introit,

Sacrata Petro dirigens ad limina,

Grates datori quam litet victoriae.

Augustus huic cum prole factus obvius,

Vt rescit acta, cingit hunc amplexibus

55

Coelo dicatas nuntiatque filias.

Aulam petenti rege fulto principi

Regina sancta nepte nixa nobili

Occurrit eius, exhibetque pignora

Lacrymis opima proluuntur gaudia.

60

Privatus ille gestit ire fascibus,

Celsis vocationis arcem praeferens.

Rogatur autem consul aula prodeat;

Sumens honores, quinque solvit millia

Vernarum, habenis servitutis eximens,

65

Quos ditat arvis atque cessis aedibus;

Censusque praeter filiarum proprio

Foro subactos spargit indigentibus;

Comesque sancto factus Hilarino subit

Virtutis alta, serviens egentibus;

70

Domos benignus hospitales ampliat,

Socii cohaerent qui fuere servuli.

Vulgatur orbe fama toto prodiga:

Ardent videre praeminentem consulem

Pedes ministrum diluentem pauperum.

75

Hostensi in urbe templa Christo construit,

Et excubantes hic ministros destinat.

Levita magnus visus huic Laurentius,

Hortatur eius edat aedem cultibus

Qui iussa supplens, nuncupat Laurentiam.

80

Praestare praesul haud favet rogantibus;

At qui nitescat hoc decore deligit.

Vicem rependit distributor munerum

Tantamque confert claritatis gloriam

Quo spiritali praediti versutia

85

Mundentur, eius ut feruntur visibus.

Magna ergo fultus sanitatum gratia

Splendet micanti sanctitatis copia.

Hinc Iulianus hostis innocentiae,

Vt re potitus elevatur publica,

90

Arctat statutis christianos subdolis

Ne possiderent indigentes quippiam:

Tum Gallicani tecta, queis egentium

Levat labores, si quis ingredi petit,

Titulos daturus, pensiones aut agens.

95

Vltore captus lancinatur daemone;

Exactor actus ut leprae spurcamine.

Responsa produnt his rogati spiritus

Rerum quod eius occupatores ea

Vitare possint haud secus pericula,

100

Ni Gallicanus diis agat litamina.

Sanctum sed audet inde, nemo dum virum

Tentare, dirus praesul aulae destinat,

Mandata legans ut deis ferat sacra

Latiisve cedat, aut remotus finibus,

105

Rebus relictis. Ille Alexandri petit

Exertus urbem, seque confessoribus

Christi per anni iungit ultro circulum;

Deserta deinde iure scandit arduo:

Huc saevus hostis insecutus principi

110

Iubet beato thura sacret impiis,

Qui suasionis temptor ensem subdita

Cervice sumens laetus astra competit.

Locatur eius aedis alma nomini,

Qua dona Christi honore fulgent martyris.