Dudo Viromandensis gesta Normannorum, versus inserti 4, exhort.

Testo base di riferimento: J. Lair, 1865


Exhortatio ad Musas, ut canant Richardum

Florida clarisonae solitae sat carmina Musae

      Tinnitus modulos psallere multifidi,

Clio, Melpomene, Polyhymnia, Erato, Thalia.

      Terpsichore, Euterpe, Calliope, Vrania,

5

Praecipuum lyrico munus resonante beatu

      Dulcisoni cantus, vocis et altivolae.

Patricio celebri, comitique ducique verendo,

      Qui studuit summo rite placere Deo.

Quaeque canat vestrum singillatim peto dulce,

10

      Alterni metri syrmate dissimili.

CLIO

Ni nostra en stolida sensa silentium

Torpescens promeret et taciturnitas,

Interpresque foret historiae sacrae

Plano digereret qui ordine mystica:

15

Richardus comes et marchio strenuus,

Dux et patricius emeritus, probus,

Quae gestit canere collibitum foret

Mortales curas disserui quia.

Iuris namque mei credibili ordine,

20

Rerum historias reddere posteris;

Factum nunc typicum carmine dissono

Dedam doctiloquis quippe sororibus.

EVTERPE

Delector lyrico boare metro,

Is qualis fuerit comes verendus

25

Et quanta viguit beatitate.

Adsit concelebris phalanx sororum,

Mecum eius meritum recenseatque.

Turmis angelicis fatebor atque

Iungi pro meritis beatitatis

30

Hunc Christi famulum, probum, benignum;

Censor cum famulos remunerabit,

Perdens suppliciis reos malignis.

MELPOMENE

Istum iam mediator conciliarier

Turmis archipatrum, pro meritis suis,

35

Pro mirabilibus, proque vigentibus

Factis mirificis, proque monasticis,

Digne quae rutilant, quaeque manent adhuc.

Archos mellifluus corpore sospite.

Nam decreta patrum quae retinent sacra,

40

Mundo dum viguit, cuncta operatus est.

Dilexit Dominum corde pio Deum,

Digno ast ut quoque se foedere proximum.

THALIA

Si efficax nostra et caperet voluntas,

Qualiter vixit, viguitque, fecit,

45

Scriberem, sensus licet improbus sit,

Vatibus quod condecet hunc notari

Marchionem, patriciumque iustum,

Et ducem sanctum, comitem verendum.

Mysticis nam quod retulere verbis

50

Corde praesago typicoque vates,

Credidit solers, recitavit atque

Menteque audivit, meminitque sacra.

POLYHYMNIA

Memorans vocer quanquam placet quae dicere,

Sororibus dicam, licet iam stultior,

55

Perenniter fruges salutis nostrae, quibus

Adolevit orbe isto et fides, spes et gloria,

Apostolorum coetibus splendentibus,

Magnum ducem, sanctum, pium, iustum, probum,

Ausim Richardum marchionem iungere,

60

Numero licet si non, nec ullo compotu,

Merito tamen mirabili, sacer quia

Meritis Petrus non invidet aeque piis.

ERATO

Inveniens similem comiti

Lector amice, mihi resera;

65

Ille quis est modo terrigena,

Tot populo bona qui tulerit,

Totque cruces, probra, tormina tot

Numine pro fidei stabili.

Rite coercuit indomitos,

70

Restitit acriter atque Dacis,

Martyribus socius meritis

Perpetua fruitur requie.

TERPSICHORE

Instructus sapientia,

Delectans religioneque

75

Quanto pontificum sacras

Ornavit cathedras vide,

Hic dux, patricius, comes.

Quod sat namque vides adhuc.

Non fas dicere plurima,

80

Qui nullo inferior fuit,

Sed praestantior exstitit.

Confessoribus additus

Dux et marchio sanctus.

VRANIA

Quamvis iam pepigisset

85

Casti foedera lecti,

Sinceri, licitique,

Causa posteritatis,

Serto virgineo, quis

Nunc subducere tentet?

90

Non mens conscia recti,

Labem passa pudoris,

Verum casta remansit.

CALLIOPE

Adducta, lector, nunc ratione,

Per cunctos animum ordine sanctos

95

Propenso sensu porrige solers:

Si nostro patri convenientem,

Factis, et meritis, et famulatu.

Divini obsequii orbe labenti,

Congruo cultu repereris iam,

100

Vsquam et patricium conspice quemquam.

Nostro namque patri congrua cuncta

In cunctis constant actibus ista.

Quumque cogetur agmine magno

Censoris rutili mundus ad ora,

105

Quumque et apostolicus ille senatus

Sederit in sede iudiciali;

Ricardus, rutilo ipse sedili

Subnixus meritis moribusque,

De magno orbe feret iuraque leges;

110

Quumque martyribus fortia sacris

Praemia pandenter iudice Christo

Portabit roseam ille coronam

Pro quae pertulerit calle secundo.

Quumque sacerdotes, merce talenti,

115

Pro carne edomita, fenore lucri,

Ordine promeriti iam penetrale

Intrarent regni iure superni,

Palma victrici ecce Ricardo:

Optime, dicetur, excipe, serve,

120

Maxima pro parvis, euge, fidelis.

PARILIS CONCENTVS MVSARVM

Terra ferax trimoda beat almum

Profuse ubertate colonum.

Sic verus docuit sator almi

Verbi mundo semina mittens.

125

Cum referent alii rutilantes

Iam nitidos super astra maniplos,

Praemia quisque sui repetendo

Certantes pro parte laboris,

Richardum cernes radiare

130

Ternis in sublime coronis.

Ipse, in sexagena profectus,

A ter denis, Numine divo,

A laeva vestigia duxit

In dextram. Hinc semper luculento

135

Virgineo diademate felix;

Virginibus dabitur comes ille,

Agnum praepulchrumque sequatur,

Et perget gressum tulerit quo,

Psallet quod natale pudicis

140

Aetherea dulcedine carmen

In quinis resonum tetrachordis:

Tantus ut is fieret tua, Christe,

Exstant munia, qui super exstas

Et nil rectum quo fine constat,

145

Et cum quo sunt omnia recta.