Inquisita, refer, quid plores, Augia mater,

Auctrix cunctorum domino donante bonorum;

Vertice crispantes aut quid divellere crines

Tu conare genas aut dilaniare tenellas?

5

Quidve rigans lacrimis malas residere videris

Vultu summisso veluti sub carceris antro?

Quid, pia mater, habes, quod sic tua tempora defles

Aureolae pacis semper vernantia ramis?

An donis domini vis sic ingrata videri,

10

Anne recordaris, niteas quo stemmate lucis,

Ipse tibi talem quoniam concessit honorem,

Semet in orbe locus de quo non iactitat ullus?

Nam pietate sua sic disponente remota

Omnibus e terris spetiali pace quiescis;

15

Libertate potens, terrena negotia spernens,

Solius domini tantum sociaris amori,

Quod libertatis laus creditur esse perennis,

Servitioque sacrae fervens devota Mariae

Dignius in terris eius thorus ipsa vocaris;

20

Quod speciale decus tibi contulit ipse benignus,

Inspirata sacro genuit quem pneumate virgo.

Cur non exultas, opibus quae plena redundas?

Quod super astra volat, quicquid maris unda ministrat,

Si quid gignit humus, tis suppeditatur in usus.

25

Fili, quid loqueris? puer es, puerilia dicis.

Quid me vexari luctu mentiris inani,

Cum me despiciat sponsus solamque relinquat

Acsi captivam, nullo solamine fultam?

Vt mos est puero, si nunc puerilia dico,

30

Est mihi dicendum, nulla racione silendum,

Numquam femineis credi debere querelis.

Sed de quo sperni videaris, prode roganti.

Credo, tui cordis non est presumptio talis;

Nescio sed, cuius solamine tutus alius

35

Plasphemas audes me contra mittere voces.

Non tamen hoc miror, cum sponso spreta relinquor,

Me vilem precii retinent quo iudice cuncti.

Sed non sum vanis mulier clamosa querelis,

Perfectae fidei volo quin succumbere legi,

40

Pulcher apostolico quam laudat dogmate sermo

Dicens: "Vir talis, qui non datur esse fidelis,

Debet salvari fretus muliere fideli."

Et veniet tempus, quando devictus amicus

Languet amore meo, remeat stabilisque manendo

45

Congaudendo suae sua tollit gaudia sponsae.

Tuque tui similes post foedera tanta calones

Non estis ausi me voce lacessere turpi.

Qui sub iure tuo servili compede vivo,

Debeo, si merui, te precipiente feriri;

50

Nam decet, ut propriis dicionibus ipsa fruaris

Atque regenda regas tu, non aliena potestas.

Non aliena mihi possunt haec iura videri,

In quibus ipsa potens sum sponsi sceptra capescens,

Tantum si stabilem mecum retinere valerem

55

Hunc preceptorem, virtutum flore nitentem,

Qui mihi totus amor sacer et moderaminis auctor

Claret, propterea sine quo non est mihi vita;

Nam sitis igne pio magis uror eumque bibendo.

Cum stultae fusis a me sis lesa loquelis,

60

Territus inde meus coepit decrescere sensus,

Ac, ad quae loqueris, mihi surdo non patet auris.

Fac, rogo, quapropter, tibi quod sapientia mater

Suadendo iubeat: sonti tua dextera parcat;

In veniae donis mihi sit correptio dulcis.

65

Esto securus, quoniam patientia virtus

Me docuit verae convitia spernere queque;

Rebus in adversis nec abessent prospera mentis,

Si sponsus solum vellet sibi vivere mecum

Continuus, stabilis, nusquam pergendo localis.

70

De pietate tua confidens, obtima domna,

Ex his, quae dixi, veniam me posse mereri,

Quae nunc ignoro, de te perquirere tempto.

Dic mihi, Ruodmanni post funera, patris amandi,

Qui diversorum tibi dotes auxit honorum,

75

Sed pro morte sua viduatis vestibus usa,

Quid sit, quod thalamis iterum sociata fruaris.

Quis vel quantus erit, quem sic tuus ignis adurit,

Aut quando taedas celebrasti, dic, rogo, tantas?

Quae sic obscurae me tunc tenuere latebre,

80

Quod non me tantis licitum fuit adfore festis?

Haec si nosse velis, penetrale revisere mentis

Te iubeo; pateat tibi, quod mea dictio firmat.

Quod me coniugiis iterato foedere cernis

Innexam, vita postquam privabar amata

85

RVDMANNI patris, mihi qui largitor honoris

Augebat dotes sub gaza divite pollens,

Vt, ne mireris, per dicta futura moneris.

Nam me cum solam nullo custode relictam

Sentirent homines sub iniqua peste latentes,

90

In me, nullus erat quia vindex, arma movebant,

Rebus me patriis eversis funditus arvis

Privantes tractu sub predae, flebile dictu,

Aequabatque solo me sternens dira cupido

Illorum, quondam caeli super astra levatam.

95

Ambicione pari necnon in pectore capti

Predia sub scripto mihi tradita tempore prisco

Nil sibi iusticiae servantes obtinuere.

Talibus in furiis impune furentibus illis

Sedi deplorans pectus manibusque cruentans,

100

Nam fuit augmentum luctus geminata malorum

Sors: funus patris funestaque preda latronis.

Sed tamen e tanto tractabam plurima damno:

Inter tot casus defensor cum mihi nullus

Staret, quo talem possem superare laborem,

105

Devenere mei turbato corde coloni

Acciti de me mihi consiliumque dedere

Vtile, quod signis ratio firmabat apertis.

Nostrum communem nam me replicante laborem

Illorumque mei per casus damna videri,

110

"Mater, consiliis", dicebant, "utere nostris.

Exagitent lites si te bellique furores

Nec tibi nec nobis nullius summa salutis

Adsit fautoris nec spes solatia dantis,

Te magis obtamus, quod honestius esse probamus,

115

Huic desponsari, cuius dicione tueri

Possis, raptori maneas quam pastus hianti,

Res etiam nostrae cuius munimine salvae

Tutentur nobis sub pacis flore prioris."

Hunc ego conquirens has coepi promere voces:

120

"Dicite, filioli, si vir queat unus haberi

Inventus, mundo qui conversetur in isto,

Talis vel tantus, virtutibus undique septus,

Vt pacem capiam, cui certo foedere nubam,

Atque fugans hostes nobis hucusque nocentes

125

Robur virtutis sponsi gerat ipse prioris."

Tunc monstrabatur, qui nunc superesse videtur,

Vir magni meriti, laudamine congruus omni,

Christo dilectus, domnus WITIGOWO vocatus,

Vtilis in lingua, cui sancta sophya magistra.

130

Fecerat hunc omni doctorem celitus orbi,

Et bona, quae verbis docet, haec colit omnia factis.

Nullius plectrum linguae, non organa vocum

Nec quae de factis resonat scriptura beatis

Enarrare valet, pietas quam maxima constet

135

Huic domino patri, qui templum pneumatis almi

Factus divinae sedes est atque sophiae.

Hinc quoque consilii capiens munimina tanti

Per regale datum per pontificumque senatum

Talibus electo meritis sum tradita sponso,

140

Qui decus omne mihi retulit mox dote recenti;

Eius quin totum sub dextro iure sinistrum

Deficiens in me nullam vim posset habere,

Ipse domi mecum si vellet vivere tantum,

Vt iam precinui, cessans hinc inde vagari.

145

Quae modo dicuntur de te, si firma probantur,

Tristibus abiectis decet ut magis ipsa fruaris

Laeticia, monitor cuius manet iste senator,

Tantas vel tales cuius fert actio laudes.

Sed quos flendo canis grandi gemituque revolvis

150

Motus instabiles eius gressusque vagantes,

Ni fallor, credo dubia nec mente recondo,

Eius pergentis non se res ducit inanis;

Tu, tam continuus quo tendat transitus eius,

Dic inquirenti tantum ratione patenti,

155

Menteque qua vadit, res protinus ipsa probabit.

Pulsat sepe viam diverso tramite tritam

Circumquaque vagus meus hic per devia sponsus.

Sepius ad regem cursum tenet, ecce, frequentem,

Quo per multorum morulas tardando dierum

160

Congaudet regi, quia collaetatur et illi.

Nam cum doctiloquum sapientia conderet ipsum,

Dicitur os regis, populorum lingua salubris,

Inter catholicas primas rutilando columnas;

Regum rectores comitum docet atque cohortes.

165

Rege iubente suis parent simul omnia dictis.

Contra velle suum se vertit nemo retrorsum;

Esse manum regis nam plebs hunc predicat omnis.

Taliter hic tardans, sceptris regalibus astans,

Ecce, domi sponsae non vult memor esse relictae.

170

Tandem sceptrigeram cum tardus deserit aulam,

Ad patriam rediens demum venit alter ut hospes,

Mansitat atque meis exosa mente sub alis

Vix unam noctem, quod cogit transitus idem.

Hinc iterum votis capitur mens ire volentis,

175

Oret apostolicas ut prona mente lucernas;

Ad persolvendum Romam vult visere votum

Nilque moratur iter, veluti per tristia semper

Me paciens solitis post se clamare querelis.

Cursu continuo tardans hic tempore longo

180

Clauso multorum remeat sub fine dierum,

Et veniens ad me dicit: "Carissima, salve".

Hoc etiam dicto dicit celer inde: "Valeto".

Primo fitque Vale quam signent oscula Salve.

Circuit hinc omnem variis discursibus orbem,

185

Cautae prospiciens, cuius sit cespitis haeres,

Invenit et de me se predia multa tenere.

Tunc faciendo moras sedet illic rite gubernans,

Omne quod est fractum dinoscitur atque solutum,

Sedes desertas destructaque tecta reformans.

190

Colligit et fructus, generat quos herbida tellus,

Nolens incultae sine fructu rura iacere.

Dives possessis ita semper gaudet in arvis;

Ex quorum sumptu desudat divite cultu

Pervigil, aecclesias domini sub honore dicatas

195

Gemmis ornari varium per stemma metalli,

Et per structuras studet has augere politas.

Cuius opus studii tibi paucis intimo, fili:

Purchardus ductor, summae probitatis amator,

Regalem fiscum, Sleitheim cognomine dictum,

200

Ad laudem matris nobis dedit omnicreantis,

Sic tamen hunc tribuens: post eius vivere presens

Coniugis atque suae post nostrum dixerat esse.

Tunc stetit hic multos sine nostris usibus annos;

Nam postquam vitae finem dux clauserat ipse,

205

Iuxta condictum coniux possederat illum,

Quae post hunc multis in mundo vixerat annis.

At quando domini, superest qui, iura subivi,

Congruit ut, donis promptus servivit in amplis

Matronae tali regali stirpe fluenti,

210

Quod gessit studio sperans de foenore tanto,

Quatinus haec eadem fraglando sic per amorem

Hunc sibi continuo sociaret foedere firmo.

Et devicta suis per dona monentia votis

In sua iura locum propriae dedit ante notatum.

215

Plurima quid refero? Confestim venerat illo,

Moenibus et cunctis noviter docteque paratis,

In partes varias quae solverat ipsa vetustas,

Aedibus aecclesiam gemuit censuque neglectam.

Quam circumcingens et fundum lacius augens

220

Fecit opus clarum, domino pernobile templum,

Adiungens omnem, qui congruit, ecce, decorem.

Rebus et ipsius nunc aeclesiasticus usus

Sufficit, ecce; loco laudetur Christus in illo.

Est alterque pagus noster Funginga vocatus,

225

Pulcher in aspectu, sub cultus fertilis usu,

Quem dedit inprimis mihi certo foedere dotis,

Me, sed adhuc teneram, cum primo flore puellam

Presul Pirminius cepisset amare beatus

Norma iustitiae sub sobrietatis amore.

230

Hunc WITIGOWO meus pro cuius amore maritus

Diligit in tantum, ni fallor, protinus ipsum,

Vt mihi preferret, si res fortunaque vellet;

Precinui deflens nam me velut ante relinquens,

Perdurare loco non cessat semper in illo.

235

Ac ibi cum modicum spectaret stare sacellum,

Quod signum tituli vox clamat garrula vulgi,

Presulis ob meritum venerandi, qui dedit illum,

Esset ut ad munus mihi dotis in ordine primus,

Has minimas aedes ex cunctis partibus augens

240

Altae constructum perfecit nobile templum

Per girumque loci faciens habitacula claustri

Adiunxit cellas domino famulantibus aptas,

Hic ut securi vivant sine turbine mundi,

Addens ex opibus, quaecunque poposcerat usus.

245

Tale monasterium Christi sub honore dicatum

Iste meus studio patravit vir WITIGOWO.

Est tamen hoc operum tenuis velut umbra suorum,

Nam graviora quidem perterrent quemque loquentem;

Sit quamvis sapiens, his est tractatibus expers.

250

Finibus in multis, qua latus tenditur orbis,

Servitium domini celebratur corde fideli

In sacris domibus, quas fecerat ipse benignus.

Mater, mira refers muliebri pectore merens.

Gaudia laetitiae tibi tergant vivere triste;

255

Convenit hoc potius sub patris laudibus huius.

Id non contemptus, sed honor tibi dicitur auctus.

Intendit rectae, regum secreta tenere,

Vt sit principibus pariter perfectus amicus;

Inde potens vere tuus est defensor ubique.

260

Dic, si regificis umquam solamina donis

Ille tibi ferret, quando de rege rediret.

Pretulerat certae; non est mihi posse negare.

Nam testamentum, quod per regale sigillum

Munitum fuerat, dudum redeundo ferebat,

265

In quo libertas mea firmaturque potestas.

Per quae debet ei dare grates contio nostri;

Nam sunt communis liberrima scripta salutis.

Hoc ad gaudendum, non tristi more dolendum,

Te, rogo, commoveat, quia sic tua sceptra coruscant.

270

Dic et, apostolicos cum viseret ille patronos

Romae, post reditum tibi ferret quale dativum.

Quod dedit ipse mihi, licet essem pectore tristi,

Tale fuit donum, quo non preciosius ullum,

In quo ponendo spem nulla pericla pavesco:

275

Vas cristallinum Christi de sanguine plenum.

Dico laetanter: "Gaude nunc, Augia mater,

Munere pro tali, cum sis felicior omni

Mundo; quam felix est et tuus ille fidelis,

Subtilis talem tibi qui coniunxit honorem,

280

In quo, donna, vales culparum tergere sordes,

Hostes ac gemini tibi non sunt, crede, timendi.

Et reliquis opibus si te pater ipse beatus

Non claram faceret, tamen haec data dona notarent,

Vt precessores meritis precelleret omnes.

285

Tantorum laudes operum, deus, accipe clemens.

Nam quod in his canitur, tua gloria lausque probatur,

Es qui per patrem dignatus mittere talem

Augensi matri, quo plaudant munere nati.

Nobis alternis est sermo sed quia dictis,

290

Horum templorum structuram, quaeso, tuorum

Ad laudem domini quis fecerit, ede roganti.

Pingitur astrorum vario velut ordine celum,

Sic redimita tuis stellaris et ipsa sacellis.

Hoc decus esse tibi nec prisco tempore vidi,

295

Cum pater in mundo RVODMANNVS vixerat isto,

Quamvis et ipsius stares ditissima rebus.

Moenia tanta virum peragi sic posse per unum

Miror bis quinis tam parvi temporis annis,

Ex obitu numerus quos ordine continet eius.

300

In meliora locum mutavit quis, rogo, totum

Hunc pulchrae renovans gemmisque micantibus ornans?

Pulchrius ut cernis quod fulget in aedibus istis,

Hoc totum fecit, modo qui mihi proximus haesit.

Nam velut ipse canis, domini de morte prioris

305

Ascendit decimum nunc orbita solis in annum,

Quos me predoctae WITIGOWO rexerat iste.

Ac, ut precinui, licet huc illucque vagari

Numquam cessaret mihi rarus semper et esset,

Impigrae nullum tamen intermiserat annum,

310

Hunc operis facto quin claudere vellet in uno;

Et quando cepit vel quando cepta peregit,

Nunc tibi colloquiis a me monstratur apertis.

Ceperat in primo mihi cum dominarier anno,

Est latus aecclesiae levum genitricis ad almae

315

Fundans eximium devota mente sacellum,

Quod Ianuarii voluit sub honore dicari,

Caelestis patriae quem fecit amore subire

Palmam martyrii victrix confessio Christi.

In quo dispositis divinis cultibus aris

320

Vna, beate, tibi, protomartyr Stephane Christi,

Est erecta, preces ut clemens ipse receptes,

Quas devotorum tibi fundit contio fratrum;

Altera, Laurenti, tibi cernitur atque dicari,

Tu simul ut votis te rite precantibus adsis.

325

In medio quarum WITIGOWO, norma bonorum,

Erexit celsam studiis ferventibus aram,

Hanc ornans tabula gemmis auroque parata,

Qua Ianuarii concluserat ossa beati.

In tali primum studio perduxerat annum.

330

Voces omnigenae dicant: "Tibi gloria, Christe!"

Vt cursus anni tunc advenere secundi,

Divini cultus non immemor ille beatus

Pulchrae formatam cepit fundare capellam,

Porta monasterii qua pandit pervia claustri,

335

Omnibus aggressum demonstrans atque regressum,

Quam sub Pirminii sacravit honore beati,

Qui pastor primo me rexit amore paterno.

Inde morans operi nil iunxit moenia claustri,

Hic ubi circuitus fuerat non rite peractus

340

Hac Ianuarii supera de parte beati

Culminis aecclesiae, quem tum perfecerat ipse,

Atque gradus saxo fecit post ista polito,

Scanditur aecclesiae per quos ad limina portae.

Picta manet muro necnon genitricis imago,

345

In gremio Christum gestantis pignus amorum,

Quam graduum fratres proni super alta iacentes

Orando tangunt ac sancta per oscula lambunt.

At latus ad dextrum signat pictura beatum

Evangelistam Marcum, faciemque decoram

350

Fert Ianuarius levo sub margine pictus,

Orat quos ambos devotio nostra patronos;

Pingi quos ideo voluit domnus WITIGOWO,

Vt defensores defendant undique tales

Nos ex insidiis his adversantibus hostis.

355

Iusserat et totum pictores pingere claustrum;

Sunt illae tabulae, quae per laquearia pictae

Signantes patrum facti monimenta priorum;

Vivere quod bellis, quae conversatio pacis

Illis tunc fuerat, totum pictura figurat.

360

Introitum claustri, quem verbis ante notavi,

Sub forma patrum iussit variare meorum,

Quos mihi prelatos fecit prelatio dignos.

In quocumque loco soliti sunt cernere primo,

Qui veniunt, templum domino sit quale paratum.

365

"Tu quoque vilescis tanti privata decoris,

Vt non una tibi domus est, quae possit haberi

Apta ministerio Christi, popularis et ordo

Nec teneat spatium, sub quo glomeretur in unum.

Iuxta quod possum, nunc est mihi velle benignum

370

Structurae veteri, modo pars quae tota sacelli

Constat, adaequatos forma coniungere muros

Aequalis spatii iunctura circiter omni;

Fiat obumbratum pariter tectumque per unum

Illud opus nostrum, superest et quod modo priscum,

375

Et sic aecclesiae firmemus culmina magnae."

Gaudia tunc animo fateor me promere leto,

Eius quod dulci verbo me contigit uti;

Mecum nam raro verbum permusitat ullum.

"Gratia, domne, tibi!" tum flexo poplite dixi,

380

"Miro qui cultu rerum varioque paratu

Me decus esse facis diversis partibus orbis.

Omnia quae placeant, tibi quod sapientia pandat,

Fac, rogo, fac gaudens, ex ipsis nulla relinquens.

Plurima quid refero nimium iam tarda loquendo?

385

Omnia quae dixit, tribus annis ipse peregit,

Aequali forma faciens compage venusta

Tale deo templum, quo non spatiosius ullum.

Omni structura diverso stemmate fulta,

Vt dominus voluit, festinans ipse paravit

390

Huic arcus camyros et subdidit undique sculptos

Gipso sub variis et verno flore figuris.

Fecerat hos sectas et sustentare columnas

Pulchrae de saxis distinctis atque politis.

Tunc opus omne quidem cum perduxisset ad unguem,

395

Laetitia grandi templum sollemne dicari

Fecerat in sanctae devotus honore Mariae

Virgineique chori pro nobis in prece proni

Et sub apostolicis Petri Paulique coronis.

Largitor studii talis tibi, Christe, volenti

400

Iura potestatis sex taliter indidit annis.

Mox ut septeni devenit circulus anni,

Altius arrectam sursum construxerat aulam,

Sancte, dicata tibi, Michahel archangele Christi,

Quae micat Otmaro pulchrae pariterque beato.

405

Quam per utrumque latus firmaverat ille benignus

Cum turri gemina tereti sub imagine facta,

Fornicibus curvis per circuitumque reductis,

Ad quas ascensum monstrat gradus esse supinum.

Has inter, pretii mercatus pondere magni,

410

Cymbala signorum suspendit dulce sonantum.

Ante domus sanctae limen post ista Mariae

Excoluit pulchrum, parvi licet aequoris, hortum.

Quem cingens muris ac arcubus undique curvis

Fecit terrestrem paradysum luce micantem,

415

Qua longae splendet templi decus atque relucet,

Huc adventanti nova dans spectacula plebi.

Huius in aecclesiae medio, quam fecit et ipse,

In gradibus positam sublimem sustulit aram,

Fronte sub adversa quae respicit ostia contra,

420

Vt mos est, tabulam cui tunc prefecerat unam

Fulgentem solidis auri de mole talentis.

Per cuius medium speculum patet, ecce, serenum,

Quod pariter viridis vitrei manet atque coloris,

In quo quisque suum valet aptae cernere vultum.

425

Si quis in aecclesiam graditur vel pervius ipsam

Coram se pronus, naturae poscit ut usus,

Ecce, retro positum rutilat spectabile totum.

Talibus in studiis me sic senioris amantis

Hoc per grande decus se clausit septimus annus.

430

Auctor tantorum, tibi sit laus, Christe, bonorum.

Vt sol octavi metam tunc volverat anni,

Hoc paradisyaco coram fundaverat horto

Aeclesiam sancti prepulcram Bartholomei.

Atque salutiferum iuxta sacraria templum

435

Fecit, Herasme, tibi, simul et tibi, martyr Heracli;

Hoc statuit causam domnus WITIGOWO per istam,

Aedibus in sacris prefulgens ut locus omnis

Esset confugium, spes tuta salusque precantum,

Illorum sordes ut Christus diluat omnes,

440

Sanctorum meritis intervenientibus ipsis,

Nomen per quorum micat unumquodque sacellum.

Sic es octavo florens virtutibus anno

Ascendit nonum, quem cepit ducere totum,

Ornans aureolis altaria singula gemmis.

445

Ante, Maria, tuam, virgo prenobilis, aram

Vna sub ascensu graduum, miranda paratu,

Gemmis ac auro vestita nitescit ab illo.

Fecit et argenti plectro tabulata parari,

Cum quibus est laterum precingens undique textum,

450

Arae quem lecti speciae circumtulit ipsi

Voceque de nostra Confessio dicitur alma.

Hidria post ipsam domini stans comminus aram,

Qua fieri vinum fluxum precepit aquosum,

Orantum votis et adhuc fert dona salutis.

455

Hinc iterum Marco gaudens altare beato

Et simul in sanctae crucis unum fecit honore,

Pulchrae quae cocto vestivit funditus auro

Et pinxit variae per gemmas atque monile.

Huius de cura cum sis de stercore fulta,

460

Dic pocius, vitae sibi sint ut tempora longae,

Talibus in votis apellans iura tonantis.

Nam tibi cum patrem retinere licentia talem

Constat, reginae semper dominaris in arce;

At, quod non fiat, si te pius ille relinquat,

465

Turpis semper eris, velut est ancillula vilis.

Cum quis tristatur, qui captus mente tenetur,

Per consolantem sibi quaerit habetque quietem;

Sic ego, crede mihi, tua per solamina, fili,

Tristibus abiectis extollo gaudia mentis;

470

Nam promissa tui firmat sententia veri.

Dum me norma regit senioris, qui modo vivit,

Florent interea, stant firmiter et mea iura;

Post haec, ni fallor, capitis cum culmine privor

Tanti, continuo vulgaris fabula fio,

475

Errans sicut ovis tergo prolapsa regentis.

Mecum propterea tua, fili, fundere vota

Da studium Christo, ne nos fortuna sinistro

Cum pede prosternat nobis et gaudia demat

Tanti pastoris, pleni caelestis amoris!

480

Sancta dei mater, virgo, da vota frequenter

Nato pro nobis pro vita nosque regentis!

Ac omnes sancti, quorum sub honore dicari

Templa dei fecit, quae circumquaque paravit,

Eius apud dominum memores sine fine per evum

485

Iura potestatis vernantia flore quietis

Adquirant illi pro consolamine Christi;

Et post depositam mortalis corporis umbram

Fiat eis socius caelesti sede locatus.

Hoc velit ipse deus, qui constat trinus et unus,

490

Vt WITIGOWO pater valeat iubeatque potenter

Ac ipsius, Amen, vivat per saecula nomen.

Carminis hic finem dat clausula fertque quietem

Curae scribentis, quia labilis est labor omnis,

Premia sed semper stabunt sine fine potenter.

495

Post ut in undecimum venit feliciter annum,

Commissas animas aequo moderamine frenans,

Martyris aecclesiae Christi sub honore dicatae,

Est qui Pelagius, canit ut scriptura, vocatus,

Aedes inclusas ac arto limite septas,

500

Quas structura prius non congrua sustulit intus,

Lumine quam nemo sapientum viderat aequo,

Dicens hanc studiis fultam minus esse peritis,

Nunc sic informem pater instauraverat idem,

Aequans pulvereae glomeratum pondus harenae

505

Fecit honorificum spacioso margine templum.

Haud procul hinc domus est, regali stemmate fulgens,

Rebus et arte sua satis augustissima facta,

Ipsius augusti quoniam construxit honori.

Est nec multorum series revoluta dierum,

510

Hic quod cum primis, quos nutrit Suevia dulcis,

Ad Latium regem primus perduxerat orbem,

Illius hunc iuri frenans terrore minaci:

Romulidas arces audenter et inde petentes

Milite cum multo, quem secum contulit illo,

515

Accumulans acies latae fuit imperiales.

Dicebant Itali subita formidine laesi:

"Tantae virtutis quem vos hunc esse putatis?

Isti sceptrigero non contra dicere nemo

Debet, qui tantas hominum veit, ecce, columnas!"

520

Hoc ut dixerunt, alii responsa dederunt:

"Quam docet atque regit, nobis hunc Augia misit;

Suevorum primas erit hic simul aureus abbas.

Vtilitas nostri manet hoc, famulemur ut illi."

Romani proceres tunc se sua cunctaque dantes

525

Regi caesaream mox imposuere coronam;

Caesar et augustus posthac est ille vocatus.

His ita transactis remeavit pastor herilis

Ad gremium sponsae, recreans sua membra quiete.

Quis vel quantus erit, pietas sua rite probabit;

530

Quam si scire velis, nunc auribus ebibe cordis:

Vivit enim castae, gemino succensus amore

Ac evangelico munitus corde sigillo.

Serpentem nivea fovet absque timore columba,

Omnis et invidiae fugit illum pallor ubique.

535

Iurgia semper odit, tranquilla silentia poscit;

Sed velut exemplis res est bene cognita multis,

Gloria iustorum furor est ac ira malorum.

Hunc ita temptari patitur permissio Christi

Rebus in adversis, minima sed parte nocivis.

540

Nam cum per damnum tulerit quid mente molestum,

Armatur telis, quae dat patientia fortis,

Invocat atque deum, redimit qui protinus illum.

Sepius hunc tanto vidi fluitare periclo,

Vt manus hostilis caneret cum voce iocantis:

545

"Qui sapias, gaude! miser est iam perditus ille,

Hostibus et laetis fit luctus amarus amicis."

Interea domino clamans de pectore prompto

Omnia sustinuit secum patienter et egit.

Post modicum dominus venit, fit et iste redemptus;

550

Gloria venit ei, mox erubuere superbi.

Hic est de numero pacientum damna beato,

Cum domino quorum sunt regna beata polorum.